Ministerstwo Zdrowia chce wprowadzić do Programu Szczepień Ochronnych (PSO), finansowanego ze środków publicznych, obowiązkowe szczepienie przeciwko pneumokokom (Streptococcus pneumoniae). Projekt rozporządzenia w tej sprawie został w czwartek skierowany do konsultacji publicznych.
Fot. www.istockphoto.com
Projekt rozporządzenia zakłada, że szczepienia będą finansowane częściowo z budżetu państwa (26,6 mln zł) oraz z Narodowego Funduszu Zdrowia (ok. 137 mln zł). Jest to zgodne z obecnie obowiązującą ustawą, którą co prawda resort zdrowia chce zmienić tak, by finansowanie szczepień pozostało w budżecie państwa, ale ze względu na czas potrzebny do zakupu szczepionek konieczne jest wydanie przepisów wykonawczych do prawa, które obowiązuje dziś.
Ministerstwo Zdrowia zakłada, że szczepieniami zostaną objęte wszystkie niemowlęta urodzone po 1 stycznia 2017 roku, mają też zostać utrzymane wskazania medyczne dla szczepienia dzieci starszych.
O rozszerzenie PSO o szczepionkę przeciwko pneumokokom dla wszystkich dzieci od lat zabiegali eksperci – pediatrzy, epidemiolodzy i wakcynolodzy. W tej chwili obowiązkowe i refundowane przez państwo szczepienia przeciwko pneumokokom obejmują dzieci urodzone przed 37. tygodniem ciąży oraz z masą urodzeniową mniejszą niż 2,5 kg. Ze wskazań medycznych szczepione są też dzieci do 5. roku życia chore przewlekle (np. z cukrzycą, zakażone HIV, po przeszczepach czy z przewlekłymi chorobami serca [Cz. I – Szczepienia obowiązkowe i zalecane]). Szczepienia przeciwko pneumokokom prowadzą też, w ramach programów zdrowotnych, niektóre samorządy.
I między innymi na pozytywne efekty takiego pionierskiego programu, który już w 2006 roku wprowadziły Kielce, powołuje się w uzasadnieniu rozporządzenia Ministerstwo Zdrowia. W latach 2005-2012 u dzieci poniżej 2. roku życia zapadalność na zapalenie płuc wywołane przez pneumokoki zmniejszyła się o 96,5%. To nie wszystko – odporność zbiorowiskowa sprawiła, że u osób między 50. a 64. rokiem życia zapadalność na tę chorobę zmniejszyła się o 30,8%, a u osób po 65. roku życia o 56,8%. Zmniejszyła się też częstość występowania szczepów pneumokoków opornych na penicylinę u najmłodszych pacjentów, co staje się coraz ważniejszą przesłanką do prowadzenia szczepień przeciw pneumokokom, które coraz częściej są lekooporne.
Ministerstwo przypomina też, że korzyściom zdrowotnym towarzyszą również korzyści ekonomiczne: „Wprowadzenie szczepień ochronnych dla grup ryzyka, którymi objęto około 10% populacji, spowodowało, że koszty leczenia z tytułu chorób, które mogą być wywołane przez Streptococcus pneumoniae tylko w grupie dzieci do 6. roku życia zredukowano o ponad 23 mln zł” – czytamy w ocenie skutków regulacji, dołączonej do projektu.
Pneumokoki są najczęstszą przyczyną pozaszpitalnych, bakteryjnych zakażeń układu oddechowego. Powodują zapalenia ucha środkowego, zapalenia zatok przynosowych oraz zaostrzenie przewlekłego zapalenia oskrzeli. Są też najczęstszą przyczyną pozaszpitalnego zapalenia płuc wymagającego hospitalizacji. Najcięższą postacią zakażenia pneumokokowego jest jednak inwazyjna choroba pneumokokowa (IChP), która obejmuje zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, sepsę oraz zapalenie płuc z bakteriemią.
Z danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego-Państwowego Zakładu Higieny wynika, że liczba zgłaszanych przypadków IChP na terenie Polski w latach 2007 2014 zwiększyła się niemal 3-krotnie. Tymczasem zarówno polskie doświadczenia z programem szczepień, jak i badania prowadzone w krajach, w których program szczepień przeciwko pneumokokom obejmuje wszystkie niemowlęta i małe dzieci dowodzą, że szczepienia w istotny sposób zmniejszają nie tylko zapadalność na IChP, ale też na pozaszpitalne zapalenie płuc, co zwłaszcza u najmłodszych dzieci jest trudne do przecenienia.
Szczepienia wszystkich niemowląt i małych dzieci przeciwko pneumokokom prowadzi 25 krajów Unii Europejskiej (UE), a Polska do tej pory jest jednym z nielicznych niechlubnych wyjątków (Programy szczepień przeciwko pneumokokom). Programy takie funksjonują także o lat w wielu innych krajach na świecie (np. w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie). W zdecydowanej większości krajów UE szczepienie niemowląt w ramach programu powszechnych szczepień przebiega według schematu obejmującego dwie dawki szczepienia podstawowego oraz jedną dawkę przypominającą (2+1) – i taki schemat chce też wprowadzić Ministerstwo Zdrowia do PSO w Polsce.
