×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Infekcje dróg oddechowych u dzieci

Dr n. med. Joanna Lange,

Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego WUM

Co to jest infekcja dróg oddechowych i jakie są jej przyczyny?

Infekcje dróg oddechowych są najczęstszymi infekcjami występującymi u dzieci. Jest to również najczęstszy powód zgłaszania się rodziców z dzieckiem do lekarza.

U dzieci we wczesnym dzieciństwie, szczególnie tych uczęszczających do żłobka, przedszkola lub posiadających starsze rodzeństwo w wieku przedszkolnym, rozpoznaje się średnio 8–10 infekcji dróg oddechowych w ciągu roku. Większość z nich to łagodne, samo-ograniczające się zakażenia górnych dróg oddechowych. Niektóre, np. zapalenie płuc lub zapalenie oskrzelików, mogą mieć cięższy przebieg.

W 90% przypadków przyczyną infekcji dróg oddechowych są wirusy, a wśród nich rynowirusy, adenowirusy, koronawirusy, wirusy paragrypy, wirusy grypy i inne.

Do ważnych patogenów infekcji dróg oddechowych należą też bakterie. Bardzo rzadko są one pierwotną przyczyną zakażenia, ale częściej występują jako patogen nadkażający, czyli powikłanie wcześniejszej infekcji wirusowej. Bakterie najczęściej powodujące infekcje dróg oddechowych to pneumokok (Streptococcus pneumoniae), pałeczka hemofilna (Haemophilus influenzae), pałeczka krztuśca (Bordetella pertussis), mykoplazma (Mycoplasma pneumoniae) oraz chlamydia (Clamydophila pneumoniae).


Fot. Pneumokok (Streptococcus pneumoniae)

Jak często występują infekcje dróg oddechowych?

Infekcje dróg oddechowych są najczęstszą przyczyną wizyt u lekarza, zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym. W związku z dużą liczbą jednostek chorobowych zaliczanych do infekcji dróg oddechowych częstość występowania poszczególnych z nich jest trudna do określenia.

Istnieją czynniki osobnicze i środowiskowe, które zwiększają ryzyko częstszego występowania infekcji dróg oddechowych. Są to:

  • nieprawidłowa dieta,
  • złe warunki mieszkaniowe – wilgoć, przeludnienie,
  • narażenie na dym papierosowy,
  • płeć męska,
  • wcześniactwo,
  • niedobory odporności,
  • przewlekłe choroby płuc, wady serca.

Jak się objawiają infekcje dróg oddechowych?

Objawy infekcji dróg oddechowych są uzależnione od lokalizacji zakażenia:

  • Infekcje dróg oddechowych (nosa, zatok, gardła i uszu) u dzieci najczęściej powodują wyciek z nosa i jego zatkanie, gorączkę, ból gardła lub ucha. Towarzyszyć im może uporczywy kaszel.
  • Infekcje krtani i tchawicy przebiegają z charakterystycznym szczekającym kaszlem, chrypkądusznością o różnym stopniu nasilenia, u starszych dzieci i dorosłych zapalenie krtani może powodować chrypkę.
  • Zapalenia oskrzeli i płuc u dzieci powodują głównie gorączkę i kaszel.

Co robić w przypadku wystąpienia objawów infekcji dróg oddechowych?

Jeżeli mimo kataru i podwyższonej temperatury dziecko jest w dobrym stanie, pogodne, pije odpowiednio dużo płynów i zjada posiłki, wystarcza domowe leczenie objawowe. Trzeba zadbać o prawidłowe nawodnienie dziecka. Należy usuwać wydzielinę z nosa gruszką lub specjalny mi przeznaczonymi do tego celu urządzeniami po uprzednim zwilżeniu jej 0,9% roztworem NaCl lub wodą morską dostępną w aptece bez recepty. W przypadku gorączki należy podać leki przeciwgorączkowe (paracetamol lub ibuprofen). Konieczne jest również zapewnienie optymalnych warunków otoczenia, powietrze w pokoju dziecka powinno być stosunkowo chłodne (ok. 18–20oC) i nawilżone.

Jeżeli natomiast pojawia się wysoka gorączka, która nie reaguje na leki, wystąpią drgawki, nasilona duszność, a z nią problemy w karmieniu, widoczny jest znaczny wysiłek oddechowy, pojawia się sinica lub dziecko jest nadmiernie senne lub kontakt z nim staje się utrudniony, konieczna jest pilna konsultacja lekarska i ocena wskazań do przyjęcia do szpitala.

W jaki sposób lekarz ustala rozpoznanie infekcji dróg oddechowych?

Zazwyczaj do rozpoznania i oceny wskazań do hospitalizacji wystarcza wywiad lekarski oraz objawy stwierdzane w badaniu przedmiotowym. Konieczne są pomiary podstawowych parametrów życiowych, takich jak: temperatura ciała, liczba oddechów, rytm serca czy saturacja krwi tlenem.

Niekiedy konieczne jest wykonanie zdjęcia przeglądowego klatki piersiowej oraz pobranie krwi do badań analitycznych.

Jakie są metody leczenia infekcji dróg oddechowych?

U większości dzieci wystarcza leczenie objawowe. W przypadku podejrzenia etiologii bakteryjnej, do leczenia powinno się włączyć antybiotyki. Niektóre infekcje o ciężkim przebiegu wymagają hospitalizacji.

Czy jest możliwe całkowite wyleczenie infekcji dróg oddechowych?

Większość infekcji dróg oddechowych ma charakter ostry i pełne wyzdrowienie następuje w krótkim czasie. Część infekcji, szczególnie bakteryjnych, wymaga dłuższego leczenia, trwającego kilka do kilkunastu dni, jednak również prowadzi do pełnego wyleczenia. Niektóre rzadsze i cięższe infekcje, np. przewlekłe zapalenie zatok przynosowych, mogą wymagać długiego, niekiedy nawet wielomiesięcznego leczenia.

Co trzeba robić po zakończeniu leczenia infekcji dróg oddechowych?

W przypadku większości infekcji dróg oddechowych dziecko uzyskuje pełne wyzdrowienie. Oprócz zapalenia płuc o ciężkim przebiegu większość nie wymaga wizyty kontrolnej.

Nawracające zapalenia ucha środkowego czy migdałków są wskazaniem do objęcia opieką laryngologiczną. Infekcje, które występują częściej niż 10 razy na rok lub przebiegają w sposób ciężki wymagają diagnostyki w kierunku zaburzeń odporności.

Co robić, aby uniknąć infekcji dróg oddechowych?

Ważna jest profilaktyka infekcji poprzez realizację obowiązkowego programu szczepień ochronnych oraz dodatkowe zalecane szczepienia przeciw pneumokokom, meningokokom i grypie.

Nie należy zapominać, że karmienie piersią jest naturalną metodą profilaktyki infekcji dróg oddechowych. Zaleca się utrzymanie karmienia piersią przez minimum 6 miesięcy.

Ponadto dziecko nie powinno być narażone na dym tytoniowy w środowisku domowym, gdyż tzw. bierne palenie upośledza naturalne mechanizmy obronne i sprzyja infekcjom dróg oddechowych.

Istotnym elementem profilaktyki jest również dbanie o prawidłową dietę, aktywność fizyczną oraz codzienny pobyt na świeżym powietrzu.

19.10.2016
Zobacz także
  • Czy stosować preparaty wzmacniające odporność u dzieci?
  • Angina
  • Zaburzenia odporności u dzieci
  • Ostre i przewlekłe zapalenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych u dzieci
  • Jak wzmocnić odporność u dzieci?
Wybrane treści dla Ciebie
  • Ostre wirusowe zapalenie wątroby u dziecka
  • Zapalenie oskrzelików
  • Próchnica zębów mlecznych
  • Schizofrenia u dzieci i młodzieży
  • Opryszczka u dzieci
  • Zespół nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD)
  • Obrzęk naczynioruchowy u dziecka
  • Nadczynność tarczycy u dzieci
  • Alergiczny wyprysk kontaktowy u dzieci
  • Kamica przewodów żółciowych u dzieci
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta