Nieswoiste zapalenia jelit

Jakie czynniki decydują o zachorowaniu na nieswoiste zapalenie jelit?

Przyczyna nieswoistych zapaleń jelit nie jest ostatecznie poznana – wiadomo jedynie, że o zachorowaniu decydują czynniki genetyczne oraz środowiskowe (zewnętrzne) z udziałem układu odpornościowego (immunologicznego) osoby chorej (ryc.).

Czy dzieci często chorują na nieswoiste zapalenie jelit?

Choroba częściej występuje u dorosłych, jednak nawet 1/3 pacjentów to dzieci i młodzież. Rzadko chorują dzieci poniżej 3. roku życia, a wyjątkowo rzadko choroby zdarzają się u niemowląt.

Ryc. Czynniki decydujące o zachorowaniu na nieswoiste zapalenie jelit

Jakie są rodzaje nieswoistych zapaleń jelit?

Wyróżnia się dwie główne choroby – Leśniowskiego i Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Dla choroby Leśniowskiego i Crohna szczególnie typowe są bóle brzucha i stany gorączkowe, natomiast wrzodziejące zapalenie jelita grubego charakteryzuje się głównie biegunkami.

Badanie endoskopowe umożliwia rozróżnienie tych chorób, gdyż typowo we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego zmiany występują w sposób ciągły od odbytnicy w górę jelita grubego, natomiast w chorobie Leśniowskiego i Crohna zmiany mogą być widoczne tylko w niektórych częściach jelita grubego, które są przedzielone zdrowymi odcinkami błony śluzowej jelita. Ponadto w chorobie Leśniowskiego i Crohna często zajete jest końcowe jelito cienkie, a we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego choroba obejmuje wyłącznie jelito grube. Pomocne jest również badanie mikroskopowe pobranych wycinków jelita.

W chorobie Leśniowskiego i Crohna częściej występuje niedokrwistość, częściej obserwuje się niedożywienie.

Co robić w razie wystąpienia objawów?

W przypadku pojawienia się objawów: przewlekłych bólów brzucha, stanów gorączkowych, biegunek, obecności krwi i śluzu w stolcu. Należy się zgłosić do lekarza pediatry lub gastroenterologa. W przypadku podejrzenia nieswoistego zapalenia jelit lekarz powinien zaplanować odpowiednią diagnostykę w celu potwierdzenia choroby lub skierować pacjenta do specjalistycznego ośrodka gastroenterologii dziecięcej.

Jak lekarz stawia diagnozę?

Rozpoznanie choroby nie jest łatwe Wstępne rozpoznanie ustala się na podstawie objawów choroby u dziecka – przewlekłych bólów brzucha, stanów gorączkowych, biegunek, obecności krwi i śluzu w stolcu. Nie zawsze muszą wystąpić wszystkie wymienione objawy.

Następnie lekarz wyklucza choroby infekcyjne jelit. Wreszcie w celu ustalenia rozpoznania koniecznie trzeba wykonać badanie endoskopowe (gastroskopia, kolonoskopia) z pobraniem wycinków na badanie histologiczne. Niekiedy pomocne jest badanie radiologiczne lub rezonans magnetyczny jelit.

Lekarz zawsze powinien ocenić stan odżywienia.

Jak wygląda zapalenie jelit w badaniu endoskopowym?

Jakie są sposoby leczenia nieswoistych zapaleń jelit?

Leczenie zależy od fazy choroby oraz od nasilenia objawów i wieku pacjenta.

W okresie zaostrzenia stosuje się leczenie farmakologiczne lub żywieniowe (w przypadku choroby Leśniowskiego i Crohna). Po uzyskaniu remisji należy kontynuować leczenie farmakologiczne mające na celu jak najdłuższe utrzymanie remisji choroby.

W przypadkach niepowodzenia leczenia farmakologicznego, rozważa się leczenie operacyjne.

Leczenie farmakologiczne trwa zwykle co najmniej 2 lata, a w wielu przypadkach musi być kontynuowane przez wiele lat. Uzyskanie remisji choroby pozwala na prawidłowy rozwój fizyczny dziecka, zmniejsza znacznie ryzyko poważnych powikłań choroby.

Czy możliwe jest całkowite wyleczenie?

W przypadku wrzodziejącego zapalenia jelita grubego można mówić o wyleczeniu choroby jedynie po operacyjnym usunięciu całego jelita grubego. W przypadku choroby Leśniowskiego i Crohna nie można mówić o całkowitym wyleczeniu, a jedynie o uzyskaniu remisji choroby.

Co trzeba robić po zakończeniu leczenia?

W przypadku zakończenia leczenia farmakologicznego lub chirurgicznego, a także po uzyskaniu remisji choroby należy pozostawać pod stałą kontrolą lekarza gastroenterologa.

Co robić, aby uniknąć zachorowania?

Ponieważ nie poznano ostatecznie przyczyny choroby, nie można stwierdzić, jak można uniknąć zachorowania.