×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Przyrost wagi noworodka i niemowlaka karmionego piersią - siatki centylowe dla niemowląt i niemowlaków

Widzisz takiego fajnego grubaska u koleżanki! Twoja mama z powątpiewaniem patrzy na Twoje dziecko, które nie ma zbyt wielu fałdek. Na wizycie kontrolnej w poradni dla dzieci zdrowych zasiano w Twojej głowie wątpliwości, bo dziecko zwolniło tempo wzrostu na siatce centylowej. Denerwujesz się tym wszystkim. Myślisz: „Czy coś jest nie tak z moim pokarmem?”


Fot. iStock.com

Jak doszło do opracowania siatek centylowych dla noworodków i niemowlaków karmionych piersią?

Przyrost wzrastania dzieci karmionych wyłącznie piersią jest inne niż dzieci karmionych sztucznie, ale to ono właśnie zostało uznane za wzorzec do naśladowania dla wszystkich dzieci na świecie.

Normy wzrastania opracowała Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) w 2006 r. w oparciu o populację dzieci karmionych wyłącznie piersią przez 4–6 miesięcy; później matki rozszerzały dietę, kontynuując karmienie piersią. Dane zbierano w grupie 8840 dzieci do 5. roku życia, na terenach zróżnicowanych geograficznie i etnicznie, w 6 krajach świata (Brazylia, Ghana, Indie, Norwegia, Oman, USA). Do badania włączono zdrowe dzieci, które miały optymalne warunki do rozwoju i odżywiania. Na podstawie zebranych danych opracowano siatki centylowe masy ciała i wysokości oraz wskaźnika BMI dla dziewcząt i chłopców. Badacze zauważyli, że tempo wzrostu tak żywionych dzieci było nieco inne niż w przypadku dzieci karmionych sztucznie.

Dlatego opracowano siatki centylowe specjalnie przeznaczone do monitorowania wzrostu i rozwoju dzieci karmionych piersią. Dzięki nim można precyzyjnie oceniać tempo wzrostu tak żywionych dzieci, unika się zbędnego dokarmiania i nie zaburza laktacji.

Niejedna matka karmiąca piersią zestresowała się, patrząc na siatki centylowe zamieszczone w książeczkach zdrowia (opracowane w 1999 r. przez I. Palczewską i Z. Niedźwiecką). Siatki te opracowano na podstawie danych zebranych od dzieci karmionych w większości sztucznie, które na ogół rosły szybciej. Teraz również one powinny rosnąć tak, jak dzieci karmione naturalnie.

Prawidłowy przyrost masy ciała dzieci karmionych piersią - siatki centylowe

Warto więc korzystać z siatek opracowanych przez WHO, oceniając rozwój dzieci karmionych piersią. Coraz więcej rodziców „bawi” się w monitorowanie przyrostów masy ciała dziecka za pomocą programów komputerowych, takich jak Excel, lub innych wynalazków. Warto!

Siatki można znaleźć w Internecie na stronach:

  • The WHO Child Growth Standards
  • UK-WHO growth charts – tu zamieszczono jeszcze lepsze siatki Royal College of Paediatrics and Child Heath (zob. ryc. 1.ryc. 2.), opracowane w maju 2009 r., które zostały zintegrowane z siatkami brytyjskimi dla dzieci przedwcześnie urodzonych, z okresu 2 pierwszych tygodni oraz powyżej 4. roku życia; w Wielkiej Brytanii uznano je za standard dla wszystkich dzieci.

Przyrost masy ciała na dobę u noworodka i niemowlaka karmionego piersią

Najbardziej bliskie siatkom WHO są podane poniżej normy przyrostu masy ciała wg prof. Ruth Lawrence na podstawie jej długoletnich obserwacji:

  • 26–31 g/dobę w okresie 0.–3. mies.,
  • 17–18 g/dobę w okresie 3.–6. mies.,
  • 12–13 g/dobę w okresie 6.–9. mies.,
  • 9 g/dobę w okresie 9.–12. mies.

Dziecko nabiera masy, ale także rośnie, zwiększa się obwód jego głowy i klatki piersiowej. Wzrost we wszystkich wymiarach powinien być w miarę proporcjonalny. Niemowlęta podwajają masę urodzeniową w 5.–6. miesiącu. W ciągu pierwszego roku zwiększają długość o 50% w stosunku do długości przy urodzeniu, o 33% zwiększają obwód głowy.

Sytuacje wymagające szczególnej uwagi (nie od razu dokarmiania!)

  • Zmniejszenie masy urodzeniowej o ponad 7%
  • Nieodzyskanie masy urodzeniowej w ciągu 2 tygodni
  • Obliczone dobowe zwiększenie masy ciała odbiega od norm
  • Krzywa wzrostu na siatce centylowej obniżyła się o dwa kanały centylowe

Uwagi techniczne dotyczące ważenia noworodka i niemowlaka

Wagę należy postawić na równym, twardym podłożu. Przed zważeniem należy położyć na wadze pieluszkę i wytarować wagę. Noworodka i niemowlę należy położyć na wadze bez ubrania i pieluszki (ryc. 3.). Pomiarów najlepiej dokonywać o tej samej porze, jeśli porównuje się wyniki z kilku dni. Dziecko należy zabawić grzechotką, aby nie poruszało się na wadze. Niektóre wagi mają funkcję uśredniania wyniku, niektóre potrafią zapamiętać wynik i porównać go z poprzednim. Bardzo przydatne!

Ocena wyniku ważenia noworodka i niemowlaka

Ważenie noworodka - prawidłowe ułożenie na wadze
Ryc. 3. Ważenie. Za: Nehring-Gugulska M., Żukowska-Rubik M., Pietkiewicz A. (red.): Karmienie piersią w teorii i praktyce. Podręcznik dla doradców i konsultantów laktacyjnych oraz położnych, pielęgniarek i lekarzy. Medycyna Praktyczna, Kraków 2012 (fot. M. Żukowska-Rubik)

Nie wystarczy dokonać pomiaru masy ciała dziecka, trzeba jeszcze właściwie ocenić wynik. W tym celu potrzebne są następujące dane: znana najmniejsza masa ciała (Z) i masa z dnia badania (M).

Przyrost od dnia „najmniejszej masy” oblicza się według wzoru: M - Z = P. Aby uzyskać przyrost dobowy, otrzymaną wartość P dzieli się przez liczbę dni lub tygodni, które upłynęły od dnia „najmniejszej” lub „innej znanej” masy ciała. Wynik trzeba porównać z normami przyrostu masy ciała. Przykład: masa urodzeniowa 3700 g, masa najmniejsza w 3. dobie 3460 g, masa ciała z badania w 12. dobie 3820 g. Średnie dobowe przyrosty masy ciała wynoszą więc:

(3820 - 3460)/(12 - 3) = 360/9 = 40 (g/dobę)

Jeśli regularnie zaznacza się masę ciała na siatce centylowej, powstaje krzywa wzrostu. Jej przebieg powinien być zgodny z układem linii centylowych na siatce.

Najczęstsze błędy popełniane podczas ważenia i oceny wyników

  • Ustawienie wagi na miękkim lub nierównym podłożu
  • Ważenie w ubraniu
  • Poruszające się dziecko, brak możliwości uśrednienia wyniku przez wagę
  • Słaba bateria w wadze
  • Pomyłka w liczeniu dni
  • Porównywanie wyniku z masą urodzeniową
  • Pomyłka w obliczeniach

Uwaga!
Nie zaleca się oceny przyrostu masy ciała „na oko”.
16.01.2014
Zobacz także
Wybrane treści dla Ciebie
  • Czy po znieczuleniu dentystycznym można dziecko karmić piersią?
  • Kwasna i wodnista kupka u niemowlaka karmionego piersią
  • Leki bezpieczne dla karmiącej mamy
  • Czy mogę mieszać pokarm z piersi z mlekiem modyfikowanym?
  • Zapalenie piersi przy karmieniu i ropień piersi jako powikłanie zapalenia
  • Aspiryna (kwas acetylosalicylowy) a karmienie piersią
  • Karmienie piersią bliźniąt i wieloraczków
  • Baby blues - ile trwa, przyczyny, objawy, jak sobie radzić ze smutkiem poporodowym
  • Oksytocyna – hormon odpowiedzialny za instynkt macierzyński i wypływ pokarmu z piersi
  • Wskaźniki skutecznego karmienia piersią (WSK)
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta