×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Szczepienie niemowlęcia po sepsie meningokokowej


Klinika Pediatrii i Chorób Zakaźnych
Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu

Czy powinno się zaszczepić przeciw meningokokom niemowlę po sepsie meningokokowej? Jeśli tak, to w jakim czasie od choroby?

Zdecydowanie tak. Zgodnie z ogólnymi zaleceniami Advisory Commitee on Immunization Practices (ACIP) oraz wytycznymi kanadyjskimi szczepienia można rozpocząć czy kontynuować, jeżeli pozwala na to ustabilizowany stan dziecka, czyli po ustąpieniu ostrych objawów choroby oraz gdy ewentualne powikłania pochorobowe już nie postępują. W sytuacjach szczególnych należy dokonać analizy indywidualnej korzyści do ryzyka z punktu widzenia chorego dziecka.

Nie określono dokładnie, po jakim czasie od przebycia sepsy meningokokowej można kontynuować szczepienia. Po hospitalizacji w następstwie poważnej choroby jest to zwykle okres 3-4 tygodni. Sepsa meningokokowa jest ciężkim, zagrażającym życiu, uogólnionym zakażeniem bakteryjnym, które zawsze wymaga hospitalizacji i wiąże się ze znacznym odsetkiem trwałych powikłań oraz bardzo dużą śmiertelnością. W Polsce najważniejszymi czynnikami etiologicznymi sepsy niemowląt poza meningokokami są też pneumokoki, paciorkowce grupy B, gronkowce złociste, rzadziej inne bakterie, takie jak Haemophilus influenzae typu b (po wprowadzeniu powszechnych szczepień zachorowania występują sporadycznie), Listeria monocytogenes i pałeczki Gram-ujemne, przy czym etiologia sepsy w znacznym stopniu zależy od wieku. Jeżeli sepsa przebiegała z towarzyszącym zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych, to zgodnie ze stanowiskiem Polskiego Towarzystwa Wakcynologii, wznowienie szczepień zaleca się po 4-8 tygodniach. W przypadku rozwoju powikłań chorobowych odroczenie szczepień należy wykorzystać na wyjaśnienie następstw choroby (obserwacja kliniczna, w razie potrzeby ocena słuchu i badania obrazowe mózgowia).

Za stosowaniem skoniugowanych szczepionek przeciwko meningokokom, jak też przeciwko pneumokokom u dotychczas niezaszczepionych niemowląt po przebyciu sepsy meningokokowej przemawiają następujące argumenty:

  • Niemowlęta, które chorowały na sepsę meningokokową, mogą mieć osobnicze czynniki usposabiające do kolejnych ciężkich zakażeń, np. defekt odporności (np. niedobór składowych dopełniacza czy brak śledziony) lub być narażone na kontakt z nosicielami, np. starszym rodzeństwem uczęszczającym do przedszkola.
  • Powszechnym czynnikiem ryzyka niemowląt jest sam wiek. Zachorowania na sepsę występują najczęściej wśród niemowląt i małych dzieci do 2.-5. roku życia. Szczepienia ochronne przeciwko bakteriom otoczkowym, meningokokom, pneumokokom i Hib zmniejszają ryzyko zachorowania.
  • Szczepienie poszerza zakres ochrony. Przechorowanie zakażenia wywołanego przez jedną z serogrup, np. meningokoki B nie uodparnia na zakażenia wywołane przez pozostałe serogrupy, np. C, W czy Y.
  • Dzieci w pierwszych 2 latach życia prawdopodobnie wytworzą lepszą odporność po szczepionce skoniugowanej niż po naturalnym zakażeniu, gdyż ich układ immunologiczny słabo odpowiada na polisacharydowe antygeny otoczki bakteryjnej w przeciwieństwie do specjalnie przygotowanych antygenów szczepionek.
  • Trwałe powikłania sepsy, np. neurologiczne, uszkodzenie nerek, serca czy wątroby mogą zwiększać ryzyko kolejnych zakażeń.
  • Rodzice dziecka mogą mieć silne obawy przed kolejnym zakażeniem.

Podejmując decyzję o szczepieniu dziecka po każdej poważnej chorobie, także sepsie, lekarz powinien się kierować wywiadem i aktualnym stanem zdrowia pacjenta. Zgodnie z zaleceniami Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP) oraz wytycznymi kanadyjskimi, szczególną ostrożność lub ewentualne odroczenie szczepienia należy rozważyć w przypadku ostrej choroby o średnio ciężkim lub ciężkim przebiegu oraz zaostrzenia choroby przewlekłej. Nie określono dokładnie, po jakim czasie od przebycia ostrej choroby można kontynuować szczepienia. Przy prawidłowym leczeniu i niepowikłanym przebiegu sepsy powrót do zdrowia zajmuje do kilku tygodni i taki odstęp jest konieczny do oceny następstw choroby. U pacjentów po przebyciu sepsy, którzy całkowicie wyzdrowieli, nie należy zatem odraczać szczepień ochronnych. Przeciwnie, należy je realizować zgodnie z aktualnym PSO poszerzonym o szczepienia przeciwko bakteriom otoczkowym. Zbyt długie odraczanie szczepień, wynikające z nadmiernej i opacznie pojętej ostrożności, naraża dziecko na niepotrzebne ryzyko zachorowania na choroby zakaźne, którym można zapobiegać poprzez szczepienia. Dzieci z trwałymi powikłaniami, np. neurologicznymi czy uszkodzeniem nerek, stosunkowo częstymi po ciężkich zakażeniach meningokokowych nie są zwolnione z ryzyka innych chorób zakaźnych, którym można skutecznie zapobiegać za pomocą szczepień ochronnych, a choroby dodatkowo pogarszają stan tych dzieci.

Podsumowując, niemowlę po przebyciu sepsy meningokokowej powinno zostać szczepione przeciwko meningokokom, jak też otrzymać szczepionki zalecane przeciwko innym bakteriom otoczkowym (pneumokoki). Chore dzieci, u których doszło do rozwoju powikłań sepsy, można szczepić dopiero po ustabilizowaniu się ich stanu zdrowia. Schemat dawkowania szczepionek jest taki sam jak u dzieci, u których szczepienia opóźniono z innych przyczyn.

Piśmiennictwo:

1. Canadian Immunization Guide; (cyt. 28.04.2016)
2. General recommendations on immunization. Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). MMWR, 2011; 60 (RR-02): 1-60
3. Immunisation against infectious disease „Green Book”Updated 2016 edition (cyt. 28.04.2016)
4. Pickering L.K., Baker C.J., Kimberlin D.W. i wsp.: Red Book: Report of the Committee on Infectious Diseases. Wyd. 28., AAP, 2009
25.09.2018
Zobacz także
  • Szczepienie przeciwko meningokokom
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta