Pytanie nadesłane do redakcji
Czy można dziecko odczulać szczepionką Staloral (trawy i zboża), jeśli ma chorobę Hashimoto?
Odpowiedź
Choroba Hashimoto zaliczana jest do przewlekłych autoimmunologicznych chorób tarczycy. Przebieg choroby jest powolny. Efektem końcowym jest niedoczynność tarczycy. Schorzenie wywołane jest mechanizmami immunologicznymi odmiennymi od tych, które biorą udział w wytwarzaniu tolerancji immunologicznej w przebiegu immunoterapii.
Bezwzględnymi przeciwwskazaniami do immunoterapii są:
- brak współpracy z pacjentem (pacjent nie przestrzega zaleceń lekarskich, opuszcza kolejne wizyty itp.)
- choroby nowotworowe i autoimmunologiczne
- konieczność stałego leczenie lekami z grupy β-blokerów
- klinicznie jawne ciężkie niedobory immunologiczne
Przeciwwskazania względne to:
- ciąża (można kontynuować immunoterapię, ale nie wolno w czasie ciąży jej rozpoczynać)
- wiek poniżej 5. roku życia
- niestabilne choroby układu krążenia (wymagające leczenia β-blokerami lub inhibitorami konwertazy)
- ciężka, niestabilna astma
- ciężkie atopowe zapalenie skóry
Ponadto istnieją przeciwwskazania czasowe:
- ostre infekcje (immunoterapia jest możliwa dopiero 5-7 dni po ich zakończeniu)
- przewlekłe, czynne zakażenia (immunoterapia może być kontynuowana po ich wyleczeniu).
Wymienione przeciwwskazania dotyczą immunoterapii niezależnie od rodzaju użytego preparatu.
W przypadku choroby Hashimoto, pomimo że jest to choroba autoimmunologiczna, czyli stanowiąca bezwzględne przeciwwskazanie do immunoterapii, wg niektórych autorytetów medycznych decyzja o zaniechaniu odczulania nie jest tak jednoznaczna. Stanowisko Sekcji Immunoterapii Polskiego Towarzystwa Alergologicznego w sprawie odczulania chorych z chorobami autoimmunologicznymi jest następujące:
„Pacjenci ze stwierdzoną chorobą autoimmunologiczną w pełnej remisji, zlokalizowaną jednonarządowo np. choroby tarczycy, cukrzyca I typu mogą być leczeni metodą odczulania po uzyskaniu świadomej zgody pacjenta w porozumieniu ze specjalistą odpowiedniej dziedziny np. endokrynologiem, diabetologiem ewentualnie immunologiem klinicznym.”
„Pacjenci ze stwierdzoną aktywną chorobą, rozumianą jako czynny proces autoimmunologiczny z odczynem tkankowym - odczulanie nie jest wskazane.”
Stanowisko to dotyczy wyłącznie odczulania alergenami powietrznopochodnymi (alergeny roślin, roztocze kurzu domowego). W przypadku pacjentów uczulonych na alergeny owadów błonkoskrzydłych, u których w przeszłości wystąpiły ciężkie reakcje anafilaktyczne odczulanie jest leczeniem ratującym życie, w związku z czym do przeciwwskazań do immunoterapii podchodzi się zdecydowanie bardziej liberalnie.
Piśmiennictwo:
Jutel M., Gonerko P., Cichocka-Jarosz E., Samoliński B., grupa robocza sekcji Immunoterapii PTA . Stanowisko Sekcji Immunoterapii Polskiego Towarzystwa Alergologicznego w sprawie prowadzenia alergenowi swoistej immunoterapii (ASIT) u pacjentów zagrożonych wystąpieniem lub z rozpoznanymi chorobami na tle autoimmunizacji. Alergologia Polska. Elsevier. 2014; 1, 1 styczeń-marzec: 27-29.Kruszewski J.: Bezpieczeństwo i ryzyko immunoterapii alergenowej. [W:] Kowalski M.L., Rogala B. (red.): Immunoterapia alergenowa. Mediton. Oficyna Wydawnicza, 2012: 130.
Szczeklik A., Gajewski P. (red.): Choroby wewnętrzne. Kompendium Medycyny Praktycznej. Medycyna Praktyczna, Kraków 2009: 591.