Pytanie nadesłane do redakcji
Nurtuje mnie pewien problem: istnieją zalecenia odnośnie do określenia zapotrzebowania energetycznego dla osób dorosłych po przebyciu ostrego zapalenia trzustki, tzn. w pierwszym miesiącu zdrowienia wynosi ono około 2000 kcal i stopniowo zwiększa się podaż kalorii w diecie. W jaki sposób ustalić zapotrzebowanie energetyczne dla dzieci? Czy dieta od samego początku powinna być normokaloryczna, czy należy początkowo ograniczyć podaż kalorii w diecie?
Odpowiedziała
dr hab. n. med. Andrea Horvath
pediatra gastrolog
Zespół Żywieniowy Kliniki Pediatrii
Warszawski Uniwersytet Medyczny
Szanowna Pani,
zacznę od krótkiego sprostowania! Ostre zapalenie trzustki (OZT) u dzieci - to zupełnie inna, nieporównywalna z chorobą dorosłych - choroba zapalna. Nie wnikając szczegółowo w przyczyny, dochodzi w niej do aktywacji enzymów w obrębie trzustki, które powodują samotrawienie narządu i okolicznych tkanek, co z kolei wyzwala silną miejscową reakcję zapalną. W ciężkich postaciach zapalenie prowadzić może do uogólnionej reakcji zapalnej i niewydolności wielonarządowej, a więc stanu bezpośrednio zagrażającego życiu.
Na szczęście u dzieci większość przypadków OZT to postacie łagodne. Niezależnie jednak od ciężkości OZT, z uwagi na nieprzewidywalny przebieg choroby, leczenie OZT zawsze odbywać się powinno w warunkach szpitalnych, gdzie można bezpiecznie monitorować pacjenta.
Konwencjonalne leczenie opiera się przede wszystkim na krótkotrwałej przerwie w żywieniu doustnym (maks. do 3-4 dni); odpowiednim nawodnieniu drogą pozajelitową oraz skutecznym leczeniu przeciwbólowym.
Choremu dziecku należy zapewnić, jak najwcześniej odpowiednie żywienie, co raz więcej bowiem danych potwierdza, że poprawia to rokowanie i skraca czas rekonwalescencji. Jeśli stan dziecka pozwala (brak bólu, wymiotów) - dietę rozszerza się powoli, zaczynając od obojętnych płynów, a następnie, wprowadzając pojedyncze lekkostrawne produkty, aż do uzyskania pełnej, normokalorycznej diety.
Jeśli przebieg OZT u dziecka jest ciężki, istnieje czasem konieczność żywienia enteralnego (przez sondę) i/lub pozajelitowego - wówczas czas powrotu do normalnej diety zajmuje oczywiście znacznie więcej czasu, ale także zawsze w szpitalu pod okiem specjalistów.
Dziecko, opuszczając szpital po OZT, powinno mieć już bezpiecznie rozszerzoną dietę, która zapewnia mu podstawowe zapotrzebowanie energetyczne.
Nie rekomenduje się stosowania diet restrykcyjnych i eliminacyjnych u dzieci po OZT - może bowiem to skutkować zarówno bezpośrednimi konsekwencjami niedoborowymi, jak i wpływać niekorzystnie na długofalowy rozwój dziecka.
Piśmiennictwo:
Eckerwall G.E., Tingstedt B.B., Bergenzaun P.E., Andersson R.G.: Immediate oral feeding in patients with mild acute pancreatitis is safe and may accelerate recovery - a randomized clinical study. Clin. Nutr. 2007; 26: 758.Li J., Xue G.J., Liu Y.L. i wsp: Early oral refeeding wisdom in patients with mild acute pancreatitis. Pancreas 2013; 42: 88.
Mirtallo J.M., Forbes A., McClave S.A. iwsp.: International consensus guidelines for nutrition therapy in pancreatitis. JPEN J. Parenter. Enteral Nutr. 2012; 36: 284.
