×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Inhalowanie dziecka solą fizjologiczną

Pytanie nadesłane do redakcji

  1. Mój 3-miesięczny synek ma od ok. miesiąca ma zatkany nos lub jest to sapka niemowlęca, ma również katar (biała wydzielina, odciągam 2 razy dziennie „katarkiem”). Stosowałam sól fizjologiczną bezpośrednio do nosa, nawilżam powietrze w pokoju, codziennie jesteśmy na spacerze, jednak sytuacja pozostaje bez zmian, postanowiłam kupić inhalator. Czy to jest dobry pomysł, czy nie zaszkodzę dziecku inhalacjami (tylko z soli fizjologicznej), jak często powinnam inhalować? Dodam, że synek chętnie poddaje się zabiegom, więc mam możliwość wielokrotnych powtórzeń nawet po 20 min, tylko czy to nie za dużo? I czy to prawda, że po takiej inhalacji lepiej nie wychodzić już na spacer? Dziękuję bardzo za odpowiedź, pozdrawiam Anna.
  2. Jak często można inhalować dziecko solą fizjologiczną? Mój synek średnio raz na trzy tygodnie ma katar, który powoduje, że nie może oddychać. Robię mu wtedy 2-3-dniowe inhalacje z soli fizjologicznej i katar przechodzi. Słyszałam jednak, że takie częste inhalacje mogą mu zaszkodzić. Czy mam powód do niepokoju?

Odpowiedziała

dr n. med. Grażyna Durska
Zakład Medycyny Rodzinnej
Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie
Poradnia alergologiczna „Podgórna” w Szczecinie

Blokada nosa wywołana zalegającą w nim wydzieliną, obrzękiem błony śluzowej lub nieprawidłowościami wywołanymi przyczynami anatomicznymi prowadzi do znaczącego pogorszenia jakości życia chorego, zwłaszcza w najmłodszych grupach wiekowych.

Do najważniejszych funkcji nosa należą:

  • nawilżanie powietrza (z około 20%-40% w przedsionku jamy nosowej do 90% wilgotności względnej w jamie nosowo-gardłowej)
  • oczyszczanie (zatrzymywanie około 95% pyłów i 95% gazów rozpuszczalnych w wodzie)
  • ogrzewanie (np. z temperatury -20°C do +31°C na odcinku 7 cm)
  • funkcja węchowa (obwodowe receptory węchu)
  • udział w fonacji
  • funkcja ochronna (ochrona przed zakażeniami wirusowymi i bakteryjnymi),
  • drenaż łzowy (kanaliki łzowe to naturalna droga odpływu łez z oczu do nosa)
  • feromony.

Te wszystkie, jakże ważne, funkcje mogą być realizowane dzięki odpowiedniej budowie anatomicznej nozdrzy oraz prawidłowemu funkcjonowaniu błony śluzowej pokrywającej jamy nosa i zatok przynosowych.

Za prawidłowe oczyszczanie nosa odpowiada ruch rzęsek (nabłonek walcowaty wielorzędowy urzęsiony) oraz transport śluzowo-rzęskowy (aparat śluzowo-rzęskowy).

Prawidłowa funkcja błony śluzowej może zostać zaburzona przez wiele czynników:

  • fizykochemicznych (temperatura, wilgotność otoczenia, zanieczyszczenia powietrza, DYM TYTONIOWY, alkohol)
  • biologicznych (infekcje wirusowe i bakteryjne, alergia, starzenie się, zaburzenia hormonalne, zaburzenia wodno-elektrolitowe, urazy, niedobory immunologiczne, nieprawidłowości w budowie anatomicznej i mikrostrukturze rzęsek, zaburzenia genetyczne, czynniki emocjonalne).

U małych dzieci główną przyczynę kataru i zaburzeń drożności nosa stanowią infekcje wirusowe, bardzo rzadko infekcje bakteryjne. Zaburzone oddychanie przez nos prowadzi do zmiany toru oddechowego z nosowego na oddychanie ustami. U niemowląt najczęściej manifestuje się to:

  • niepokojem w czasie ssania, przerywaniem jedzenia (dziecko „łapie powietrze ustami”),
  • zaburzeniem snu
  • kaszlem spowodowanym spływaniem wydzieliny po tylnej ścianie gardła
  • bólem gardła wywołanym m.in. oddychaniem ustami (wysychaniem błony śluzowej górnych dróg oddechowych)
  • zaburzeniem powonienia.

Zazwyczaj nieżyt nosa u małych dzieci mija po około 10-14 dniach. Częstym infekcjom dróg oddechowych sprzyja narażenie na częsty kontakt z osobami chorymi i nosicielami (uczęszczanie do żłobka, przedszkola, starsze rodzeństwo). Nie do przecenienia jest także negatywny wpływ narażenia na bierne palenie, przegrzewanie dziecka, zaniechanie szczepień ochronnych, przebywanie w pomieszczeniach zagrzybionych, nieprawidłowe odżywianie, mała ilość spacerów.

Prawidłowe postępowanie pielęgnacyjne u chorych sprowadza się do częstego, delikatnego oczyszczania nosa (zwłaszcza u niemowląt i małych dzieci), przepłukiwanie roztworami soli fizjologicznej lub roztworem 3% NaCl, preparatem wody morskiej. Zabiegi te można wykonywać kilka razy dziennie z częstotliwością uwarunkowaną nasileniem objawów. Przydatne może być nawilżanie dróg oddechowych roztworami chlorku sodu (NaCl) podawanymi w nebulizacji (inhalacji). U starszych dzieci można zastosować irygatory donosowe współpracujące z inhalatorami (np. Rhinoclean, Rhinomed) lub końcówki donosowe sprzedawane z niektórymi typami inhalatorów.

Przeprowadzone ostatnio badania porównawcze wykazały większą skuteczność preparatów 3-5% roztworów NaCl niż 0,9% roztworu NaCl (sól fizjologiczna).

W badaniach prowadzonych u chorych na mukowiscydozę (jedną z cech choroby jest wytwarzanie nadmiernie gęstej wydzieliny zalegającej w drogach oddechowych) wykazano zmniejszenie gęstości śluzu i zmniejszenie nasilenia objawów ze strony dróg oddechowych u chorych inhalowanych 3-5% NaCl. Prawdopodobnie było to związane z mukolitycznym (zmniejszenie lepkości śluzu) oraz bakteriobójczym działaniem roztworu.

Częstość wykonywania inhalacji zwykle wynosi 2-3/dobę.

Inhalacja stężonym roztworem NaCl może spowodować nasilenie kaszlu. W takich sytuacjach należy rozcieńczyć roztwór wodą do iniekcji w stosunku 1:1, czasami 1 (3% NaCl): 2 (woda do iniekcji).

Stężone roztwory mogą nasilać skurcz oskrzeli u chorych na przewlekłe choroby dróg oddechowych (astma, POCHP) w tych przypadkach inhalacje poprzedza się podaniem leku rozszerzającego oskrzela lub zmniejsza się stężenie roztworu do inhalacji.

W leczeniu nieżytów dróg oddechowych ważne jest również częste podawanie płynów oraz dbanie o prawidłową temperaturę pomieszczeń (około 20°C) i częste ich wietrzenie. Nieżyt nosa (katar) przy dobrym stanie dziecka nie jest przeciwwskazaniem do kąpieli oraz spacerów.

W wybranych sytuacjach można zastosować przez 2-3 dni leki zmniejszające obrzęk błony śluzowej nosa u dzieci powyżej pierwszego roku życia, leki immunomodulujące (tzw. preparaty podnoszące odporność).

Piśmiennictwo:

Arcimowicz M.: Nos i jego problemy. Terapia. W gabinecie lekarza rodzinnego. 2013; 6 (290): 35-43.
Al-Ansari K., Sakran M., Davidson B.L. i wsp.: Porównanie skuteczności nebulizacji NaCl o różnym stężeniu w leczeniu zapalenia oskrzelików u dzieci. Medycyna Praktyczna - Pediatria. 2011; 1(973): 98-101.
Hassman-Poznańska E.: Katar. Pediatria po dyplomie. Wydanie specjalne. 2011, wrzesień; 25-32.
Mazurek H., Mazurek-Durlak Z.: Zastosowanie soli hipertonicznej w schorzeniach dróg oddechowych. Terapia. Pneumonologia/Alergologia. 2014; 11(313): 75-84.
Postępowanie w nieżycie nosa u dzieci i młodzieży. Stanowisko European Academy of Allergy and Clinical Immunology. Medycyna Praktyczna Pediatria. 2014; 2(992): 31-40, 95.
Radzikowski A., Załęski A.: Zakażenie górnych dróg oddechowych („przeziębienie”) a ostre zapalenie nosa i zatok w 2014. Standardy Medyczne. Pediatria. 2014; 5, 11: 701-706.
Sybilski A.J.: Częste infekcje układu oddechowego u małych dzieci - czy jest się czym martwić. Terapia. W gabinecie lekarza rodzinnego. 2011; 3(253): 6-13.
Sylviu-Dan F.: Przewlekle zapalenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych u dzieci. Medycyna Praktyczna - Pediatria. 2015; 1 (97): 39-52.
15.04.2015
Zobacz także
Inne pytania
  • Nieregularne cykle u nastolatki
  • Zaraźliwość rotawirusów
  • Półpłynne, pieniste stolce u niemowlęcia
  • Czy zalecenie tzw. szerokiego pieluchowania u niemowląt jest uzasadnione?
  • Szorstkie plamki na skórze - czy to skaza białkowa?
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta