Czy można wyleczyć odpływ pęcherzowo-moczowodowy?

Pytanie nadesłane do redakcji

Witam ponownie, u mojego trzyipółmiesięcznego synka przeprowadzono cystografię. Okazało się wstępnie, że to refluks. Musimy poczekać na wynik, którego stopnia – jestem załamana, co dalej? Jak to leczyć? Proszę mi powiedzieć czy jest to do wyleczenia i czy jest możliwość, że z tego wyrośnie? Czy będę mogła zabrać w przyszłości dziecko na basen? Wiadomo, że nie od razu, ale jak będzie miał 5 miesięcy. Czy konieczna jest jakaś dodatkowa kontrola lekarza przy tego typu wadzie, czy wystarczy sam pediatra? Obecnie mamy podawać małemu Furagin 2 razy po 1/3 po rozkruszeniu i zobaczymy co dalej, ale martwię się, czy można to wyleczyć, to jest dla mnie najważniejsze, proszę o odpowiedź.

Odpowiedziała

dr med. Iwona Ogarek
specjalista nefrolog, specjalista pediatra
Oddział Nefrologii
Uniwersytecki Szpital Dziecięcy w Krakowie

Odpływ (refluks) pęcherzowo-moczowodowy to cofanie się moczu z pęcherza do moczowodów i nerek. Jest jedną z częstszych wad układu moczowego. Może współistnieć z innymi wadami dróg moczowych, takimi jak zaburzenia rozwoju miąższu nerkowego lub występować w postaci odpływu wtórnego powstającego np. w przebiegu zaburzeń unerwienia pęcherza moczowego czy przeszkody na drodze odpływu moczu.

Odpływy sprzyjają nawracającym zakażeniom układu moczowego, które z kolei mogą prowadzić do powstawania blizn nerkowych z nieodwracalnym uszkodzeniem miąższu nerkowego. W celu oceny funkcji nerek w przypadku odpływów pęcherzowo-moczowodowyh wskazane jest wykonanie kolejnego badania obrazowego, jakim jest renoscyntygrafia oraz badań laboratoryjnych (stężenie mocznika i kreatyniny).

Według obrazu cystograficznego odpływy dzieli się na pięć stopni. Pierwotne odpływy pęcherzowo-moczowodowe I i II stopnia mają skłonność do samoistnego ustępowania w czasie wzrostu dziecka w 80% przypadków, odpływy III stopnia ustępują samoistnie u ok. 50% chorych. Odpływy wyższych stopni rzadko ustępują samoistnie, choć może zmniejszać się stopień ich nasilenia.

W pierwotnych odpływach pęcherzowo-moczowodowych najistotniejsze jest zapobieganie nawracającym zakażeniom układu moczowego. Podstawowym postępowaniem zachowawczym jest stosowanie przewlekłej profilaktyki przeciwzapalnej, czyli przewlekłe stosowanie leków odkażających drogi moczowe (np. zaleconej Państwa synkowi Furaginy) oraz regularne wykonywanie badań ogólnych i posiewów bakteriologicznych moczu. Utrzymywanie jałowości moczu jest wystarczającym postępowaniem terapeutycznym, szczególnie wobec skłonności odpływów niższego stopnia do samoistnego ustępowania. Uczęszczanie na basen może sprzyjać zakażeniom dróg moczowych. W takim przypadku jest przeciwwskazane u pacjentów z odpływami pęcherzowo-moczowodowymi.

W przypadku odpływów wysokich IV, a zwłaszcza V stopnia z towarzyszącymi, nawracającymi odmiedniczkowymi zapaleniami nerek wskazanym, może okazać się konieczne leczenie zabiegowe (najczęściej wystarczający jest zabieg ostrzykiwania ujść pęcherzowych moczowodów z dostępu przez cewkę moczową).

U pacjentów z odpływami wtórnymi konieczne jest leczenie przyczynowe (np. usunięcie przeszkody na drodze odpływu moczu).

Dziecko z odpływem pęcherzowo-moczowodowym powinno pozostawać pod opieką nefrologa i/lub urologa dziecięcego, którzy zaplanują dalsze szczegółowe postępowanie uzależnione od przebiegu choroby i wybiorą optymalny sposób postępowania.