Pytanie nadesłane do redakcji
Mojemu dziecku w styczniu usuwano migdały oraz założono dren do uszu. Teraz co prawda nie choruje tak często, jak przed zabiegami, ale po chorobie ma szczekającykaszel, szczególnie jak się zmęczy i zaraz po wstaniu. Jak można wyleczyć sczekający kaszel u dziecka? Dodam, że na 19 grudnia wyznaczono testy na astmę oskrzelową.
Odpowiedź
Kaszel ze względu na charakter może być wilgotny, suchy lub szczekający. Dla chorób zapalnych krtani wieku dziecięcego (podgłośniowe zapalenie krtani) charakterystyczny jest kaszel szczekający, połączony często ze stridorem zwanym świstem krtaniowym (charakterystyczny świst wdechowy). Kaszlową postać astmy sugeruje kaszel występujący m.in. w czasie lub po wysiłku, emocjach (śmiech, płacz), w kontakcie z zimnym powietrzem i podczas snu. Suchy, szorstki kaszel jest typowy dla nieżytów górnych dróg oddechowych. O refluksie żołądkowo-przełykowym należy pomyśleć, gdy kaszel występuje po posiłku albo w czasie snu.
Ważny jest także charakter odkrztuszanej wydzieliny. Może ona być śluzowa, ropna, pienista lub z domieszką krwi. Kaszel trwający dłużej niż 3 tygodnie bez tendencji do ustępowania określa się jako przewlekły.
W ustaleniu przyczyny kaszlu istotny jest dokładny wywiad, ocena charakteru kaszlu, badanie fizykalne ze szczególnym uwzględnieniem oceny laryngologicznej, badania dodatkowe oraz diagnostyka różnicowa. Uwzględnienie wieku chorego może ułatwić diagnozę. Przebywanie dzieci w zbiorowiskach dziecięcych (żłobki, przedszkola szkoły) zwiększa ryzyko infekcji górnych dróg oddechowych. Nie można też pominąć wpływu ewentualnego skażenia środowiska i narażenia na dym tytoniowy.
W grupie wiekowej od 2.–6. roku życia najczęstszą przyczyną kaszlu jest kaszlowa postać astmy i zapalenie zatok przynosowych.
Z krótkiego opisu problemu zdrowotnego dziecka można domniemywać, że często zapadało ono na infekcje dróg oddechowych, być może jest ono także alergikiem (co mam nadzieję wyjaśni zaplanowana wizyta u alergologa), a skutkiem tego był przerost migdałków i wysiękowe zapalenie ucha środkowego. Po zabiegu dziecko choruje rzadziej, ale po infekcjach utrzymuje się kaszel powysiłkowy i kaszel po wstaniu rano. Taki wywiad wymaga oceny laryngologa, aby wykluczyć przewlekające się zapalenie zatok przynosowych i alergologa w celu rozważenia wariantu kaszlowej postaci astmy. Wskazane byłoby także wzmocnienie odporności przez zastosowanie doustnych szczepionek immunomodulujących. Jeśli tym nawracającym infekcjom towarzyszy nieżyt nosa, to płukanie nosa fizjologicznym roztworem NaCl ułatwi ewakuację wydzieliny, udrożni nos i ograniczy szybciej stan zapalny różnego pochodzenia (także alergiczny). Pomocne byłoby także leczenie klimatyczne.
Kaszel jest najczęstszym objawem choroby dróg oddechowych i główną przyczyną wielu wizyt rocznie w gabinetach lekarskich. Amerykańskie statystyki wykazują, że kaszel bywa główną przyczyną leczenia ambulatoryjnego ok. 7% dzieci. Choroby układu oddechowego stanowią olbrzymią większość chorób w ciągu pierwszej dekady życia. Najskuteczniejszym sposobem leczenia kaszlu jest wyeliminowanie jego przyczyny, jeśli to tylko możliwe.
Kaszel jest także odruchem obronnym umożliwiającym oczyszczenie krtani, tchawicy i oskrzeli z wydzieliny, drobnoustrojów i zanieczyszczeń.
Może towarzyszyć chorobom układu krążenia, układu nerwowego, refluksowi żołądkowo-przełykowemu, chorobom przełyku, chorobom śródpiersia, a także takim banalnym zaburzeniom, jak woszczyna w przewodzie słuchowym zewnętrznym czy włos drażniący błonę bębenkową. Kaszel może mieć także podłoże psychogenne, może być spowodowany ciałem obcym w drogach oddechowych, alergią, astmą, niektórymi lekami, chorobami nowotworowymi układu oddechowego i jeszcze wieloma innymi chorobami.
