Istnieje powszechne przekonanie, że pewne produkty żywnościowe mogą się przyczyniać do wystąpienia trądziku bądź jego zaostrzenia. Dowiedz się, jakie produkty należy eliminować z jadłospisu i czy rzeczywiście zachodni model żywienia może pogarszać stan skóry
Fot. pixabay.com
Niestety, nie istnieje konkretna dieta, która leczyłaby trądzik. Opublikowano jednak pewne doniesienia mówiące o negatywnym wpływie niektórych produktów żywnościowych na ryzyko wystąpienia trądziku oraz zaostrzenie zmian trądzikowych.
Częstość występowania trądziku w społeczeństwach wysoko rozwiniętych jest większa niż w społeczeństwach odżywiających się w sposób tradycyjny. Obserwacje poczynione przez ostatnie lata w społeczeństwach odżywiających się do tej pory tradycyjnie, a przejmujących powoli zachodni model żywienia, wskazują na zwiększenie częstości występowania tej choroby. Dawniej podstawowym źródłem węglowodanów w diecie były warzywa, owoce, nasiona roślin strączkowych i orzechy. Obecnie węglowodany pochodzą głównie z produktów przygotowanych na bazie mąki wysoko oczyszczonej, płatków śniadaniowych z dodatkiem cukru, słodyczy, białego ryżu i ziemniaków.
Węglowodany w diecie a trądzik
Nie jest w pełni jasne, jakie elementy żywienia w modelu zachodnim wpływają tak niekorzystnie na stan skóry, ale podkreśla się przede wszystkim niekorzystny wpływ węglowodanów o dużym indeksie glikemicznym. Powód, dla którego te węglowodany mogą zwiększać ryzyko wystąpienia trądziku, to fakt, że zwiększają gwałtownie stężenie glukozy, a w konsekwencji powodują wyrzut insuliny. Taka poposiłkowa hiperinsulinemia może zapoczątkować szereg zmian hormonalnych, które pobudzają funkcję wydzielniczą gruczołów łojowych i nasilają rogowacenie ich ujść. To z kolei utrudnia usuwanie zawartości gruczołu łojowego na powierzchnię skóry.
Również w rekomendacjach Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego wskazano, aby u pacjentów szukających porady odnośnie do nawyków żywieniowych rozważyć zbilansowaną dietę. Dodatkowo zaleca się modyfikację diety w taki sposób, aby produkty o wysokim indeksie glikemicznym zastąpić produktami żywnościowymi bogatszymi w białko (chude mięso, drób, ryby) oraz o niższym indeksie glikemicznym (chleb pełnoziarnisty, grube kasze, makaron razowy, warzywa, nasiona roślin strączkowych).
Obejrzyj wideo: Jakie jest znaczenie indeksu glikemicznego spożywanych potraw przy leczeniu trądziku? - wyjaśnia dr n. o zdr. Damian Parol
Mleko a trądzik
Istnieją pojedyncze prace, które wskazują na niekorzystny wpływ mleka i produktów mlecznych. Dzieje się tak najprawdopodobniej za sprawą wyrzutu insuliny, do którego dochodzi po spożyciu tych produktów w tym samym mechanizmie, co w przypadku produktów o dużym indeksie glikemicznym. Ponadto mleko jest źródłem substancji o budowie steroidowej, będących prekursorami hormonów androgennych, regulujących m.in. wydzielanie łoju.
Obejrzyj wideo: Czy eliminacja z diety produktów na bazie mleka krowiego pomaga w leczeniu trądziku? - wyjaśnia dr n. o zdr. Damian Parol
Ostre przyprawy i sól a trądzik
Istnieje powszechne przekonanie, że ostre przyprawy mogą powodować lub zaostrzać zmiany trądzikowe. Nie znajduje to jednak uzasadnienia w dostępnych badaniach naukowych. Z dostępnego badania kliniczno-kontrolnego wynika, że nie ma związku między spożyciem ostrych przypraw a występowaniem trądziku, momentem pojawienia się, natężeniem zmian i czasem trwania trądziku. Dodatkowo nie poznano do tej pory mechanizmu, w wyniku którego ostre przyprawy miałyby powodować trądzik.
Z drugiej strony stosunkowo rzadko zwraca się uwagę na konieczność ograniczenia ilości soli w diecie osób z trądzikiem. W przytoczonym powyżej badaniu zaobserwowano istotnie większe spożycie soli u osób z trądzikiem. Ponadto spożycie soli wiązało się z pojawieniem zmian trądzikowych w wcześniejszym wieku.
Proponowany mechanizm, w wyniku którego dochodzi do wystąpienia trądziku po spożyciu nadmiernych ilości soli, to wpływ na zatrzymanie wody w organizmie, co może być czynnikiem wpływającym na zaostrzenie problemów skórnych.
Polecamy wideo: Sól i ostre przyprawy - czy zaostrzają zmiany trądzikowe? - wyjaśnia dr n. o zdr. Damian Parol
Kwasy omega-6 i omega-3 a trądzik
Kolejna kwestia to spożycie wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. Zachodni model żywienia poza tym, że dostarcza nadmiernej ilości wysoko przetworzonych produktów węglowodanowych, dostarcza także nadmiaru kwasów tłuszczowych z rodziny omega-6. Jak wiadomo, nadmierne spożycie kwasów tłuszczowych z tej rodziny zwiększa wytwarzanie mediatorów prozapalnych, co powiązano z rozwojem trądziku. Odwrotna sytuacja ma miejsce w przypadku spożycia kwasów tłuszczowych z rodziny omega-3. Nie należy rezygnować ze spożycia kwasów omega-6, ale ich spożycie powinno być zrównoważone przyjmowaniem pokarmów bogatych w kwasy omega-3. W związku z tym, w codziennym jadłospisie powinny się znaleźć oleje roślinne i orzechy, a dodatkowo dwa razy w tygodniu ryba (w tym jedna porcja tłustej ryby morskiej: tuńczyk, makrela, śledź, szprotka).
Polecamy: Kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6 – źródła i właściwości
Składniki żywności mogące chronić przed trądzikiem
Obserwacje poczynione u osób z trądzikiem wskazują u nich na znacznie mniejsze stężenie cynku, karotenoidów i witaminy E niż u z osób bez zmian trądzikowych. Sugeruje się więc, że produkty bogate w te składniki mogą wykazywać działanie ochronne.
Karotenoidy a trądzik
Najważniejszą cechą karotenoidów jest działanie antyoksydacyjne wobec reaktywnych form tlenu i wolnych rodników. Dzięki tej właściwości karotenoidy chronią organizm przed niekorzystnym działaniem wolnych rodników, których nadmiar w organizmie wiąże się z występowaniem wielu chorób przewlekłych. Karotenoidy to substancje nadające barwę od żółtej do czerwonej zarówno roślinom, jak i zwierzętom. Najpopularniejszymi karotenoidami występującymi w diecie są β-karoten i likopen. W β-karoten obfitują: boćwina, brokuły, cykoria, dynia, jarmuż, marchew, papryka czerwona, natka pietruszki, szczaw i szpinak, a także melony, brzoskwinie i morele. Dobrym źródłem likopenu są z kolei pomidory, zwłaszcza pomidorki koktajlowe, oraz przetwory z pomidorów. Mniejsze ilości likopenu znajdują się także w papryce i marchewce.
Witamina E a trądzik
Witamina E spowalnia procesy starzenia skóry i wspomaga gojenie się ran. Wykazuje także działanie przeciwzapalne. Dobrym źródłem witaminy E są oleje roślinne i orzechy, zwłaszcza migdały i orzechy laskowe, oraz pełnoziarniste produkty zbożowe.
Cynk a trądzik
Cynk wpływa korzystnie na metabolizm kolagenu i ułatwia regenerację skóry. Uczestniczy w wytwarzaniu substancji regulujących funkcje wydzielnicze skóry, odpowiedzialne m.in. za ilość wytwarzanego łoju. Do pokarmowych źródeł tego pierwiastka zalicza się mięso, jaja, nasiona słonecznika, dyni, kiełki i otręby pszenne, czosnek, cebulę, a także ryby i ostrygi.
Należy podkreślić, że przedstawione powyżej informacje, choć słuszne, nie zostały w pełni potwierdzone wynikami interwencyjnych badań klinicznych. Odpowiednia dieta, choć nie wyeliminuje całkowicie problemu, z pewnością będzie pomocna, a wraz z odpowiednio dobraną farmakoterapią wspomoże leczenie zmian trądzikowych.
Piśmiennictwo
- Adebamowo C.A., Spiegelman D., Danby F.W. i wsp.: , et al. High school dietary dairy intake and teenage acne. J. Am. Acad. Dermatol. 2005; 52: 207–214
- Amer M., Bahgat M.R., Tosson Z. i wsp.: Serum zinc in acne vulgaris. Int. J. Dermatol. 1982; 21: 481–484
- Cordain L., Lindeberg S., Hurtado M. i wsp.: Acne vulgaris: a disease of Western civilization. Arch. Dermatol. 2002; 138 (12): 1584–1590
- El-Akawi Z., Abdel-Latif N., Abdul-Razzak K.: Does the plasma level of vitamins A and E affect acne condition? Clin. Exp. Dermatol. 2006; 31: 430–434
- El Darouti M.A., Zeid O.A., Abdel Halim D.M. i wsp.: Salty and spicy food; are they involved in the pathogenesis of acne vulgaris? A case controlled study. J. Cosmet. Dermatol. 2016; 15(2): 145–149. doi:10.1111/jocd.12200.
- Kirabo A.: A new paradigm of sodium regulation in inflammation and hypertension. Am. J. Physiol. Integr. Comp. Physiol. 2017; 313(6): R706–R710. doi:10.1152/ajpregu.00250.2017.
- Kwon H.H., Yoon J.Y., Hong J.S. i wsp.: Clinical and Histological Effect of a Low Glycaemic Load Diet in Treatment of Acne Vulgaris in Korean Patients: A Randomized, Controlled Trial. Acta Derm. Venereol. 2012; 92: 241–246
- Pappas A.: The relationship of diet and acne. Dermatoendocrinol. 2009; 1 (5): 262–267
- Smith R.N., Braue A., Varigos G.A. i wsp.: The effect of a low glycemic load diet on acne vulgaris and the fatty acid composition of skin surface triglycerides. J. Dermatol. Sci. 2008; 50: 41–52
- Smith R.N., Mann N.J., Braue A. i wsp.: A low-glycemic-load diet improves symptoms in acne vulgaris patients: a randomized controlled trial. Am. J. Clin. Nutr. 2007; 86: 107–115
- Szepietowski J., Kapińska-Mrowiecka M., Kaszuba A. i wsp.: Trądzik zwyczajny: patogeneza i leczenie. Konsensus Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego. Przegl. Dermatol. 2012; 99: 649–673