×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Ból gardła u dziecka

prof. dr hab. med. Elżbieta Hassmann-Poznańska
Klinika Otolaryngologii Dziecięcej UM w Białymstoku

Co to jest ból gardła?

W ten sposób określa się dolegliwości bólowe ze strony gardła, migdałków podniebiennych i ich bezpośredniego sąsiedztwa. Skargi na bóle gardła są dość powszechne, a bóle mają bardzo różne nasilenie i charakter. Są one określane jako: drapanie, kłucie, swędzenie, uczucie ciała obcego, ból podczas przełykania, ból uniemożliwiający połykanie.

Czym jest spowodowany ból gardła?

Najczęstszą przyczyną są zmiany zapalne błony śluzowej gardła lub migdałków podniebiennych spowodowane przez wirusy, rzadziej bakterie (10–30% dzieci, 5–10% dorośli). Wirusowe zapalenie gardła stanowi część tzw. choroby przeziębieniowej przebiegającej łagodnie. Wirusy mogą jednak wywoływać również zapalenie gardła i migdałków o cięższym przebiegu, przypominającym anginy paciorkowcowe. Paciorkowce β-hemolizujące typu A (Streptococcus pyogenes) są najczęstszym patogenem bakteryjnym zapaleń gardła. Zapalenie gardła jest często pierwszym objawem chorób zakaźnych. Rzadziej ból gardła może być spowodowany ropniami rozwijającymi się w jego sąsiedztwie. Ból gardła może również być wynikiem urazów (ciała obce, oparzenia, w tym środkami chemicznymi). Chociaż zwykle przyczyny są banalne, a dolegliwości ustępują samoistnie, to w niektórych przypadkach może być to pierwszy objaw poważnej choroby. Ból gardła może być również objawem choroby o innej lokalizacji.

Małe dzieci i ich opiekunowie często określają problemy z połykaniem jako ból gardła, a mogą one wynikać z chorób przełyku lub zaburzeń neurologicznych. Z kolei ból z okolicy gardła (migdałków, nasady języka) promieniuje do ucha i chorzy skarżą się również na ból o tej lokalizacji.

Jakich badań wymaga ból gardła?

Najważniejsze jest dokładne ustalenie okoliczności w jakich ból gardła wystąpił i czy towarzyszą im inne objawy, które mogą wskazywać na przyczynę. Kiedy okoliczności (miesiące jesienno-zimowe, kontakt z innymi chorymi) i objawy (towarzyszący nieżyt nosa, kaszel, bóle mięśniowe) wskazują na infekcję wirusową, dodatkowe badania nie są konieczne.

Ryc. Naloty włóknikowe

Przy obecności objawów wskazujących na paciorkowcowe zapalenie migdałków podniebiennych (dziecko w wieku szkolnym 5–15 lat, gorączka >38°C, ból gardła, naloty włóknikowe [białe zmiany na powierzchni - ryc.] na migdałkach podniebiennych, powiększone, bolesne, węzły chłonne podżuchwowe, bez nieżytu nosa, kaszlu) wskazane mogą być badania mikrobiologiczne: „szybkie” testy na obecność antygenu paciorkowców lub posiew wymazu z migdałków w kierunku S. pyogenes.

W niektórych przypadkach ciężko przebiegającego zapalenia gardła uzasadnione może być wykonanie badań laboratoryjnych: morfologii z rozmazem, OB, CRP, co pozwoli potwierdzić zapalny charakter zmian, różnicować pomiędzy zakażeniem wirusowym i bakteryjnym i wykluczyć choroby hematologiczne. W przypadkach podejrzenia mononukleozy wskazane są badania serologiczne w tym kierunku.

Badania radiologiczne należy zlecać w podejrzeniu ropnia pozagardłowego i w szczególnych przypadkach zapalenia nagłośni – boczne miękkotkankowe zdjęcie szyi, TK w przypadkach głęboko położonych ropni przestrzeni przygardłowej.

Co należy zrobić w przypadku pojawienia się danego objawu?

W większości przypadków przyczyną bólu gardła jest infekcja wirusowa, w której wystarczające jest podanie odpowiedniej ilości płynów, pokarmy niepodrażniające gardła (unikanie bardzo ostrych, kwaśnych czy twardych), zastosowanie leków objawowych zmniejszających dolegliwości bólowe (paracetamol lub ibuprofen), tabletki do ssania dla starszych dzieci, >5. roku życia. Nie podawać leków przeciwgrypowych przeznaczonych dla dorosłych.

Niepokojące objawy, które wskazują na konieczność zasięgnięcia porady lekarskiej to:

  • gorączka >38,4°C
  • trudności w połykaniu i oddychaniu
  • nieprzyjmowanie płynów
  • mowa „kluskowata”
  • nadmierne ślinienie się u małego dziecka.

Objawy wskazujące na konieczność natychmiastowej pomocy:

  • duszność
  • niemożność przełykania śliny (wyciek śliny z ust)
  • trudności w poruszaniu szyją i powiększenie jej obwodu
  • trudności w otwarciu ust (szczękościsk)

W przypadku duszności transport do szpitala w pozycji siedzącej.

29.03.2017
Zobacz także
  • Urazy i ciała obce gardła i migdałków
  • Mononukleoza zakaźna
  • Świnka (nagminne zapalenie przyusznic)
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta