Co to jest chrypka?
Chrypka to nieprawidłowa fonacja manifestująca się szorstkim, matowym lub słabym głosem. Chrypka to objaw, a nie rozpoznanie choroby. Częstość występowania chrypki w całej populacji ocenia się na 30%.
Czym jest spowodowana chrypka?
Chrypka powstaje wskutek zaburzeń drgań fałdów głosowych. Przepływ powietrza w obrębie głośni z laminarnego (czyli liniowego) staje się turbulentny (tzn. występują w nim znaczne zawirowania).
Wśród przyczyn chrypki należy przede wszystkim wymienić bezpośrednie uszkodzenie lub podrażnienie fałdów głosowych mające związek z infekcjami układu oddechowego, nadużywaniem głosu, przedłużonym płaczem, kaszlem, alergiami i refluksem żołądkowo-przełykowym. Narażenie dziecka na bierne palenie ma również związek z występowaniem okresowo zaburzeń fonacji.
Znacznie rzadziej pojawienie się chrypki u dzieci ma związek z:
- zaburzeniem laminarnego przepływu powietrza (np. guzki w obrębie fałdów głosowych, brodawczaki, naczyniaki, wady wrodzone – błona krtaniowa, rozszczep krtani, torbiele)
- uszkodzeniem mięśni i nerwów unerwiających krtań (np. powikłanie leczenia innych chorób, czyli tzw. przyczyny jatrogenne – operacje tarczycy, krótkotrwała intubacja – objawy u 50% pacjentów, długotrwała u noworodków – objawy przedłużone, myasthenia gravis, niedoczynność tarczycy)
- ograniczeniem ruchów krtani i struktur przylegających (np. chłoniaki śródpiersia)
Jakich wymaga badań?
Chrypka o ostrym początku, o łagodnym przebiegu, trwająca krócej niż tydzień (2 tyg. u dzieci starszych) ma zwykle związek z infekcją w obrębie układu oddechowego i nie wymaga diagnostyki.
Przedłużanie się objawów chrypki wymaga konsultacji laryngologa i/lub foniatry, który w zależności od podejrzewanej przyczyny zaleci dodatkowe badania nieinwazyjne, np. badania radiologiczne lub w uzasadnionych przypadkach skieruje do szpitala celem wykonania laryngoskopii pośredniej lub bezpośredniej.
Co należy robić w przypadku pojawienia się chrypki?
Ostre, burzliwie przebiegające objawy połączone z pojawieniem się duszności wymagają szybkiego kontaktu z lekarzem. Ten podejmie decyzję, czy dziecko będzie wymagało hospitalizacji.
Chrypka towarzysząca infekcji układu oddechowego o nieznacznym nasileniu nie wymaga wdrażania szczególnego leczenia. W warunkach domowych powinno się zadbać o prawidłowe nawilżenie powietrza i jego stały dostęp nawet w okresie jesienno-zimowym. Kolejnym ważnym elementem jest zapewnienie prawidłowego nawodnienia oraz jak tylko możliwe ograniczenie mowy. Nie powinno się stosować leków zmniejszających obrzęk (np. pseudoefedryny lub ksylometazoliny), ponieważ mogą one wywoływać niepożądany efekt wysuszający, a zatem nasilać objawy.