×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Masa ciała – pojęcie normy

prof. dr hab. med. Marian Krawczyński
I Katedra Pediatrii UM w Poznaniu

Po urodzeniu noworodek jest mierzony i ważony? Jaką powinien mieć masę ciała i kiedy należy ponownie ją oceniać?

W okresie noworodkowym i wczesnym okresie niemowlęcym pojęcie niedożywienia ściśle się wiąże z ogólnym rozwojem płodu. Wówczas szczególnie eksponuje się wpływy prenatalne:

  • matczyne (stan odżywienia matki, niewydolność maciczno-łożyskowa, np. na skutek nadciśnienia tętniczego, cukrzycy, chorób nerek),
  • płodowe (aberracje autosomalne i inne zespoły genetyczne).

Noworodki urodzone ze zbyt małą masą ciała (poniżej 2500 g) w odniesieniu do wieku ciążowego – to noworodki hipotroficzne. Jest to grupa noworodków z opóźnieniem wewnątrzmacicznego wzrastania.

Noworodki hipotroficzne, zwłaszcza urodzone między 26. a 36. tygodniem ciąży stanowią grupę o potencjalnym zagrożeniu wystąpienia opóźnienia rozwoju psychoruchowego oraz różnych innych zaburzeń rozwojowych i chorobowych.

Wczesne rozpoznanie przewlekłego niedożywienia w 1. rż. i szybka interwencja są niezbędne w prewencji zaburzeń rozwoju ośrodkowego układu nerwowego (OUN).

Na podstawie masy ciała zwykle ocenia się stan odżywienia. Kiedy może on budzić niepokój, a więc jaki jest zakres przyjętej normy w zależności od wieku?

W pojęciu stanu odżywienia mieści się zespół cech somatycznych i biochemicznych ustroju, będących wykładnikiem podaży, trawienia, wchłaniania oraz metabolizmu i wykorzystania składników odżywczych.

W ocenie stanu odżywienia wykorzystuje się:

  • wywiad i przedmiotowe badanie lekarskie,
  • badania antropometryczne,
  • badania biochemiczne,
  • statystykę demograficzno-zdrowotną.

Dynamika wzrastania i budowy ciała jest w znacznym stopniu uwarunkowana wpływami rodzicielskimi, są to bowiem cechy silnie odziedziczalne. Dlatego też ważna jest znajomość wzrostu i budowy ciała rodziców, w tym także tendencji do nadwagi. Z wywiadu uzyskuje się informacje o ilości i jakości żywienia, sytuacji socjalno-ekonomicznej rodziny i chorobach dziecka. Zła sytuacja materialno-bytowa może wskazywać na trudności w dostępie do niezbędnych produktów spożywczych lub nieregularności żywienia.

Proces chorobowy, zwłaszcza przewlekły, mogą ograniczać lub zwiększać zapotrzebowanie na energię i/lub niektóre składniki pokarmowe, zarówno makro-, jak i mikroelementy. Stosowane leki mogą zmniejszać lub zwiększać łaknienie, a także modyfikować wchłanianie jelitowe i metabolizm składników odżywczych.

W badaniu przedmiotowym stwierdzić można wiele charakterystycznych zmian wskazujących na zaburzenia odżywienia, szczególnie niedobory witamin i związków mineralnych w częściach ciała dostępnych oglądaniu, np. włosy, zęby, skóra, paznokcie, dziąsła, układ kostny i mięśniowy.

Określenie grubości fałdów skóry i tkanki podskórnej na brzuchu (zwłaszcza u niemowląt), tylnej powierzchni ramienia i w okolicy podłopatkowej można wykorzystać jako metodę orientacyjną. Niedostateczna ilość podskórnej tkanki tłuszczowej, a wtórnie niedobór masy ciała, wskazują na niedobory pokarmowe, uwarunkowane np. niedostateczną podażą lub wykorzystaniem otrzymywanej z pokarmem energii.

Zobiektywizowana ilościowa ocena stanu odżywienia może być przeprowadzona z wykorzystaniem pomiarów antropometrycznych, najczęściej wysokości i masy ciała oraz wzajemnych proporcji między nimi w postaci różnych wskaźników.

Pomiary należy wykonywać w odstępach:

  • miesięcznych – w 1. roku życia,
  • kwartalnych – w 2. i 3. roku życia,
  • półrocznych – od 4. do 7. roku życia,
  • rocznych – do 18.–19. roku życia, czyli do zakończenia wzrastania.

Oczywiście, ocena przeprowadzana jest oddzielnie dla każdej płci.

Przyrost masy ciała w pierwszych 2 latach życia (Macarenhas, 1998)
Wiek w miesiącachPrzyrost w gramach
0–3 mies. 25–30 g/24 h
4–6 mies. 20 g/24 h
7–12 mies. 12 g/24 h
13-18 mies. 8 g/24 h
19–24 mies. 6 g/24 h

Przyrost długości ciała w 1. rż. wynosi 23–28 cm, w 2. rż.: 7,5–13 cm.

05.03.2013
Zobacz także
  • Metody oceny stanu odżywienia i rozwoju dziecka
  • Nadmierny wzrost dziecka
  • Niskorosłość
  • Siatki centylowe. Masa i długość ciała małego dziecka
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta