Lata realizacji obowiązku szkolnego to okres przejścia z dominującej dotychczas aktywności zabawowej w kierunku intensywnego rozwoju procesów informacyjnych.
Fot. pixabay.com
Rozwój psychospołeczny dziecka w wieku szkolnym jest ściśle uwarunkowany wpływami środowiskowymi. Obuchowska (2000) wyróżnia:
- rozwój informacyjny,
- rozwój uczuciowy,
- rozwój moralny,
- rozwój motywacji i aktywności,
- rozwój osobowości (nadrzędny w stosunku do pozostałych).
Jak szkoła kształtuje poznawczy i psychospołeczny rozwój dziecka?
W szkole dziecko nabywa niezbędną umiejętność przyswajania wiedzy. W wieku 7-12 lat rozwój poznawczy dziecka wchodzi w stadium operacji konkretnych. W trakcie realizacji nauki szkolnej, w miarę postępu w rozwoju intelektualnym dziecko zdobywa umiejętność rozumowania abstrakcyjnego (myślenia formalnego). Kształtuje się samodzielność myślenia, zdolność analizy i uogólniania. Następuje przyspieszenie procesów informacyjnych. Dokładniejsza jest percepcja i jej ukierunkowanie. Rozwija się pamięć, początkowo mechaniczna, w klasach starszych – logiczna. Zwiększa się zakres słownictwa i rozumienia struktur gramatycznych języka. O dynamice rozwoju poznawczego dziecka w wieku szkolnym decydują interakcje wewnątrzrodzinne (rozmowy, dyskusje), poziom kultury umysłowej rodziców oraz wychowawców.
W młodszym wieku szkolnym dominują uczucia proste (radość, smutek), wynikające z konkretnej sytuacji dziecka. Stopniowo rozwijają się uczucia wyższe (np. estetyczne). Charakterystyczna, szczególnie dla dziewcząt, jest zmienność uczuciowa, często współistniejąca z tzw. dystonią neurowegetatywną. Narasta pobudzenie emocjonalne, utrudniające skupienie uwagi. Pojawia się lęk, np. przed niepowodzeniem w szkole. Stopniowo następuje umiejętność opanowywania emocji. Rozwijają się uczucia społeczne, znajdujące wyraz w grupowych kontaktach przyjacielskich. Wzrasta aktywność społeczna, współzawodnictwo i chęć wyróżniania się w grupie rówieśniczej. Dziewczęta łatwiej nawiązują przyjaźnie.
Oceny moralne u dzieci w młodszym wieku szkolnym narzucane są przez dorosłych. Dla dziecka miernikiem stopnia przewinienia jest wielkość szkody. Jest to okres tzw. realizmu moralnego.
Motywy aktywności mają wymiar sytuacyjny. Rzadko są planowe i długofalowe. Zainteresowania z reguły skupiają się na przyrodzie, telewizji i komputerach. Niezmiernie ważne w tym wieku jest umiejętne ukierunkowanie wyborów.
Samoocena dzieci w młodszym wieku szkolnym jest mało realistyczna, najczęściej zawyżona. Korekcja następuje stopniowo. Poczucie tożsamości kształtuje się na podstawie wywiązywania się z roli ucznia. Różnicują się zainteresowania chłopców i dziewcząt. Silnie wyrażane jest poczucie sprawiedliwości.
