Szczepienie przeciwko pałeczce hemofilnej typu b (Hib)

prof. nadzw. dr hab. med. Leszek Szenborn
Klinika Pediatrii i Chorób Infekcyjnych Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu
Opracowano na podstawie poradnika dla rodziców "Pierwsze dwa lata życia dziecka" wydanego przez Medycynę Praktyczną

Co to jest pałeczka hemofilna typu b?

Pałeczka hemofilna typu b (łac. Haemophilus-infuenzae [Hib]), potocznie określana jako hemofilus, jest powszechnie występującą bakterią, wywołującą zapalenia dróg oddechowych (np. oskrzeli, zatok) i ucha środkowego, a także poważniejsze, zagrażające życiu choroby, takie jak zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, sepsa (uogólnione zakażenie z ciężkimi objawami ze strony wielu narządów), zapalenie nagłośni (może prowadzić do niedrożności dróg oddechowych i uduszenia się dziecka), czy zapalenie płuc.

Wszystkie wymienione choroby charakteryzują się ciężkim przebiegiem, a nierozpoznane w porę lub niewłaściwie leczone mogą doprowadzić do śmierci dziecka (3–6%) lub spowodować trwałe kalectwo (ok. 20%).

Wymienione choroby wywołują także inne zarazki, ale Hib stanowi jedną z ważniejszych przyczyn ich rozwoju.

Jakie jest ryzyko, że nieszczepione dziecko zachoruje?

Dziecko może się zarazić od osoby chorej lub od tzw. nosiciela bakterii (bakteria osiedla się w gardle lub nosie takiej osoby, czyli kolonizuje ją, ale nie wywołuje choroby) – na przykład od starszego rodzeństwa uczęszczającego do przedszkola lub szkoły albo od rodziców pracujących w takich instytucjach. Przebywanie w zbiorowiskach dzieci (żłobek, przedszkole, szkoła, dom dziecka itp.) zwiększa ryzyko zakażenia i zachorowania.

Najbardziej zagrożone poważnymi chorobami wywołanymi przez Hib są dzieci do 5. roku życia:

  • aż 85% takich zakażeń występuje w tym wieku
  • ryzyko zachorowania na zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych jest największe w wieku 6.–24. miesiąca
  • ryzyko zachorowania na zapalenie nagłośni jest największe po 2. roku życia
  • w ciągu pierwszych 5 lat życia średnio u 1 na każdych 200 dzieci wystąpi poważne zakażenie Hib (ryzyko 1:200).

 

Ryzyko należy ocenić jako duże.

Jak można zapobiec zachorowaniu?

Najskuteczniejszą metodą zapobiegania poważnym chorobom wywołanym przez Hib jest szczepienie najmłodszych dzieci (w pierwszych miesiącach życia).

Jak najszybciej zaszczep swoje dziecko przeciwko Hib zgodnie z obowiązującym programem szczepień ochronnych (PSO), aby chronić je przed poważnymi zakażeniami Hib.

Jakie są szczepionki przeciwko Hib?

Szczepionki przeciwko Hib należą do szczepionek „nieżywych” – zawierają oczyszczone fragmenty komórki bakteryjnej. W Polsce dostępnych jest kilka preparatów. Szczepionki przeciwko Hib są także elementem szczepionek wieloskładnikowych (Infanrix-IPV + Hib, Pentaxim, Hexacima, Infanrix Hexa).

Czy szczepienie jest skuteczne?

Tak. Pełny cykl szczepienia chroni 95–100% dzieci przed ciężkim zakażeniem Hib i przed zapaleniem płuc wywołanym przez Hib.

W wielu krajach wprowadzenie powszechnych szczepień niemowląt przeciwko Hib doprowadziło do spektakularnego zmniejszenia liczby zachorowań na choroby wywoływane przez Hib. Szczepienie ogranicza także liczbę nosicieli Hib, którzy są źródłem zakażenia innych dzieci. Zachorowania pomimo szczepienia zdarzają się bardzo rzadko, częściej u dzieci niekompletnie zaszczepionych (tzn. które nie otrzymały wszystkich zalecanych dawek szczepionki).

Wszystkie używane w Polsce szczepionki przeciwko Hib są równie skuteczne i bezpieczne. Szczepienie nie chroni przed chorobami (np. sepsą, zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych zapaleniem płuc) wywołanymi przez drobnoustroje inne niż Hib.

Czy szczepienie jest bezpieczne i dobrze tolerowane?

Szczepionka jest bardzo bezpieczna i dobrze tolerowana. Nie odnotowano poważnych niepożądanych odczynów poszczepiennych (NOP), a łagodne objawy ogólne w postaci gorączki i gorszego samopoczucia po szczepieniu oraz objawy miejscowe mogą wystąpić u 5–30% dzieci. Objawy podrażnienia i bolesność w miejscu wstrzyknięcia szczepionki zwykle ustępują w ciągu 12–24 godzin.

Jeśli szczepienie przeciwko Hib jest wykonywane szczepionką wieloskładnikową, należy uwzględnić możliwość wystąpienia reakcji na zawarte w niej inne komponenty, zwłaszcza komponent krztuścowy.

Kogo szczepić?

Szczepionki przeciwko pałeczce hemofilnej (Hib) są przeznaczone dla wszystkich niemowląt i dzieci od 6. tygodnia do ukończenia 5. roku życia.

Szczepienie przeciwko Hib należy do kategorii obowiązkowych szczepień bezpłatnych i jest oferowane w ramach PSO wszystkim dzieciom do 2. roku życia.

Szczepienie zaleca się, nawet jeśli dziecko, które nie ukończyło 24. miesiąca życia, zachorowało na poważną chorobę wywołaną przez Hib przed rozpoczęciem szczepienia lub przed zakończeniem jego kompletnego cyklu. Zmniejsza to ryzyko ponownego zachorowania.

Szczepienie przeciwko Hib może być korzystne także dla starszych dzieci (powyżej 5. rż.) z grupy dużego ryzyka inwazyjnych zakażeń Hib. Do grupy dużego ryzyka inwazyjnego zakażenia Hib wśród dzieci powyżej 5. roku życia należą chorzy po usunięciu śledziony i z niedoborami odporności.

Kiedy i jak szczepić?

Ze względu na znaczne zwiększenie ryzyka zachorowania na ciężkie choroby wywołane przez Hib po 6. miesiącu życia, ważne jest wczesne rozpoczęcie szczepienia (w 6.–8. tygodniu życia).

Kompletne szczepienie niemowląt w pierwszych miesiącach życia składa się z 3 dawek podawanych w 4–8-tygodniowych odstępach oraz dodatkowej dawki w 2. roku życia, która jest bardzo ważna dla zapewnienia długotrwałej odporności.

Jeżeli z przyczyn losowych dziecko jest szczepione niezgodnie z obowiązującym programem szczepień ochronnych, a szczepienie rozpoczyna się po ukończeniu 6. miesiąca życia, zalecana liczba dawek jest mniejsza. Zapytaj o to lekarza.

Szczepionki są podawane w postaci zastrzyku domięśniowego. Szczepionki przeciwko Hib można podawać łącznie ze wszystkimi szczepionkami z kalendarza szczepień (tzn. podczas tej samej wizyty).

Których dzieci nie należy szczepić?

Nie należy szczepić, gdy występują uniwersalne przeciwwskazania do szczepienia.

Czy szczepienie jest bezpłatne?

Tak, szczepienie przeciwko Hib należy do kategorii obowiązkowych szczepień bezpłatnych i jest oferowane w ramach PSO wszystkim dzieciom do 2. roku życia.

Odpłatne są natomiast szczepionki wieloskładnikowe zawierające komponent Hib, dzięki którym można zmniejszyć liczbę zastrzyków podawanych dziecku podczas tej samej wizyty u lekarza.

 

Szczepienie przeciwko pałeczce hemofilnej typu b w pytaniach i odpowiedziach

Szczepienie w czasie choroby »

 

 

09.10.2018
Zobacz także
  • Ile czasu powinno upłynąć pomiędzy szczepieniami?
Wybrane treści dla Ciebie
  • Szczepienia przed wyjazdem do Afryki Południowej
  • Szczepienia obowiązkowe dla podróżnych
  • Szczepienia przed wyjazdem do Afryki Północnej
  • Szczepienie przeciwko środkowoeuropejskiemu odkleszczowemu zapaleniu mózgu
  • Szczepienie przeciwko meningokokom
  • Szczepienie przeciwko gruźlicy
  • Szczepienie przeciwko odrze, śwince i różyczce
  • Szczepienie przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi
  • Zakażenia Haemophilus influenzae
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta