Krótko po ogłoszeniu wyników przetargu na szczepionki przeciwko pneumokokom dla wszystkich dzieci urodzonych po 31 grudnia 2016 roku (p. Przetarg na szczepionkę przeciwko pneumokokom rozstrzygnięty), w mediach pojawiły się opinie, że zwyciężyła szczepionka „gorsza” i „mniej bezpieczna”. Opinie nie tylko dziennikarzy, ale również niektórych ekspertów. Co na to Ministerstwo Zdrowia?
Fot. pixabay.com
Najpierw fakty: producent ma dostarczyć 1,2 mln szczepionek, za które budżet państwa zapłaci 104 mln zł. O wyborze przesądziło rzeczywiście kryterium ceny, za które firmy mogły otrzymać 60 na 100 punktów. Zwycięski preparat – szczepionka 10-walentna (PCV-10) produkowana przez firmę GSK – otrzymał ich 60.
Konkurencyjna oferta – szczepionka 13-walentna (PCV-13) firmy Pfizer – otrzymała natomiast maksymalną liczbę punktów (40) za tzw. jakość, czyli teoretyczne pokrycie swoim składem serotypów pneumokoka, które wywołują w Polsce inwazyjną chorobę pneumokokową (IChP). Teoretyczne, bo kryteria jakościowe nie obejmowały oceny faktycznej skuteczności klinicznej obu szczepionek wobec poszczególnych typów serologicznych pneumokoka, choć takie badania są dostępne. W tym kryterium wybrana ostatecznie szczepionka została wyraźnie słabiej oceniona – nota była o niemal 37% niższa (25,32 pkt. na 40 możliwych). Czy to jednak oznacza, że jej skuteczność w profilaktyce IChP jest mniejsza o 37% lub o tyle procent jest ona mniej bezpieczna?
– Pojawiające się w mediach opinie, że preparat, który wygrał przetarg na refundowane szczepienia przeciw pneumokokom, nie ochroni polskich dzieci przed najgroźniejszymi szczepami bakterii, są nieprawdziwe – podkreśla Ministerstwo Zdrowia w wydanym w poniedziałek po południu komunikacie. – Wybrana szczepionka uodparnia przeciwko 10 groźnym serotypom bakterii Streptococcus pneumoniae. Nie ma żadnych podstaw do stwierdzenia, jakoby u polskich dzieci występowały najczęściej szczepy 3, 6A i 19, przed którymi ta szczepionka nie chroni – czytamy w oficjalnym komunikacie resortu.
Resort zdrowia wyjaśnia, że dwa spośród trzech serotypów, na które dodatkowo uodparnia szczepionka z odrzuconej oferty, powodują zachorowania na IChP. Jednak w Polsce IChP najczęściej wywołują serotypy 14 oraz 6B – czyli te, które znajdują się w wybranym w przetargu preparacie. – Serotyp 3 nie został dotychczas wyizolowany w przypadku badań przeprowadzanych u dzieci młodszych niż dwa lata, czyli w grupie wiekowej, która będzie szczepiona wybranym preparatem. Natomiast trzeci serotyp (6A), który występuje najczęściej w Ameryce Północnej, w Polsce prawie nie występuje – wyjaśnia resort zdrowia.
W uzupełnieniu komunikatu Ministerstwa Zdrowia warto sięgnąć także do Charakterystyki Produktu Leczniczego PCV-10 (pkt. 4.4), w której – na podstawie wyników badań – wpisano również informacje o krzyżowej ochronie przed serotypem 19A, a to jeden z tych ważnych typów wskazywanych przez ekspertów, którego antygenu brak w składzie PCV-10 – w odróżnieniu od PCV-13.
Wiarygodne porównanie skuteczności obu szczepionek w profilaktyce inwazyjnych zakażeń pneumokokowych w populacji dzieci w Polsce nie jest więc prostym odejmowaniem: 13 – 10 = 3. Rzetelna i obiektywna ocena jest bardziej złożona, a prawda – jak zwykle – leży po środku.
