×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Obrzęk naczynioruchowy u dziecka

dr med. Urszula Jedynak-Wąsowicz
Klinika Chorób Dzieci UJ CM w Krakowie

Co to jest obrzęk naczynioruchowy i jaki jest mechanizm jego powstawania?

Obrzęk naczynioruchowy charakteryzuje się nagłym obrzękiem (opuchnięciem) skóry i tkanki podskórnej, a niekiedy również błon śluzowych. Obrzęk powstaje w wyniku przedostawania się płynu (osocza) z naczyń krwionośnych rozmieszczonych w skórze i tkance podskórnej.

Najczęściej obrzęk naczynioruchowy obejmuje twarz (wargi, powieki), błony śluzowe wewnątrz jamy ustnej, dłonie, stopy, obszary wokół stawów (np. nadgarstków) oraz – u chłopców – w obrębie moszny. Obrzęk naczynioruchowy ustępuje powoli w ciągu od jednego do kilku dni.

Obrzęk naczynioruchowy często występuje razem z pokrzywką, i wówczas powoduje swędzenie i pieczenie. Może również występować bez pokrzywki i wówczas, w zależności od przyczyny, skóra jest zaczerwieniona, a pacjent może odczuwać swędzenie i pieczenie. Czasem skóra jest blada i silnie bolesna.

Dodatkowo, jeśli obrzęk naczynioruchowy rozwija się w obrębie narządów wewnętrznych, mogą się pojawić kolkowe bóle brzucha, biegunka, trudności w połykaniu lub w oddychaniu.

Jakie są najczęstsze przyczyny obrzęku naczynioruchowego?

Obrzęk naczynioruchowy, który współistnieje z ostrą pokrzywką jest częstym objawem u dzieci w przebiegu infekcji wirusowych lub niektórych infekcji bakteryjnych. Uważa się, że każdy z nas choć raz w życiu miał pokrzywkę z obrzękiem naczynioruchowym lub bez.

Obrzęk naczynioruchowy mogą wywoływać następujące czynniki:

  • alergiczne: pokarmy, leki, pyłki, jady owadów (głównie błonkoskrzydłych);
  • czynniki zewnętrzne: zimno, ciepło, słońce, wysiłek, stres, łagodne infekcje (są to przyczyny związane z obrzękiem naczynioruchowym, którego przyczyny nie jesteśmy w stanie dokładnie ustalić, czyli idiopatycznym);
  • leki: blokery konwertazy angiotensyny stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego;
  • czynniki genetyczne: wrodzony obrzęk naczynioruchowy (rzadka dziedziczna choroba związana z wrodzonym brakiem lub małą aktywnością białek osocza, które są odpowiedzialne za prawidłową funkcję układu immunologicznego).

Co robić w razie wystąpienia obrzęku naczynioruchowego?

Dzieci, u których występują łagodne objawy nie wymagają leczenia, a obrzęk ustępuje samoistnie w ciągu kilku dni. Przy bardziej nasilonych i uciążliwych objawach zgłoś się z dzieckiem do lekarza.

Możesz także zastosować zimne mokre kompresy na miejsca z obrzękiem lub zrobić dziecku kąpiel chłodzącą. Zakładaj mu luźną odzież, bawełnianą lub lnianą, aby dodatkowo nie drażnić skóry.

W przypadku ciężkiego epizodu obrzęku naczynioruchowego z towarzyszącymi trudnościami w oddychaniu, połykaniu, kaszlem, dusznością – natychmiast wezwij Pogotowie Ratunkowe. Jeśli nie jest to pierwszy epizod takiego obrzęku u Twojego dziecka, to najpewniej lekarz już wypisał Ci receptę na adrenalinę w ampułkostrzykawce lub automatycznym wstrzykiwaczu i nauczył, jak należy ją podać dziecku. W takiej sytuacji nie zwlekaj z podaniem adrenaliny.

Jeśli wiesz jaki czynnik wywołuje u Twojego dziecka obrzęk naczynioruchowy – unikaj go!

Jeśli wiesz, że Twoje dziecko cierpi na wrodzony obrzęk naczynioruchowy, to dostępnych jest wiele leków regulujących poziom białek osocza. W nagłym przypadku obrzęku natychmiast skontaktuj się z najbliższym szpitalnym oddziałem ratunkowym, aby dziecku podano dożylnie lek, który przerwie napad.

Co zrobi lekarz, jeśli zgłosimy się z obrzękiem naczynioruchwym?

Do planowej wizyty u lekarza POZ lub specjalisty alergologa warto się przygotować, aby wizyta odbyła się szybciej i sprawniej. Przygotuj sobie odpowiedzi na następujące pytania:

  1. Kiedy i w jakich okolicznościach po raz pierwszy pojawił się obrzęk naczynioruchowy u Twojego dziecka?
  2. Jakich części ciała dotyczył obrzęk naczynioruchowy i jak długo się utrzymywał?
  3. Czy współistniała pokrzywka?
  4. Czy obrzękowi naczynioruchowemu towarzyszył ból i/lub swędzenie?
  5. Czy były inne objawy np. ze strony przewodu pokarmowego (kolkowe bóle brzucha, wymioty, biegunka) lub układu oddechowego (trudności w oddychaniu)?
  6. Czy w ostatnim czasie Twoje dziecko nagle przytyło lub straciło na wadze?
  7. Czy Twoje dziecko było lub jest na coś uczulone?
  8. Czy Twoje dziecko jest leczone przewlekle z powodu jakiejś innej choroby? A jeśli tak, to jakie przyjmuje leki (postać leku, dawkowanie)?
  9. Czy Twoje dziecko, Ty lub inni członkowie rodziny odbywali w niedawnym czasie podróże do dalekich/tropikalnych krajów?
  10. Czy czynniki zewnętrzne: zimno, ciepło, słońce, wibracje mają wpływ na pojawianie się obrzęku naczyniorychowego u Twojego dziecka?
  11. Czy Twoje dziecko otrzymuje jakieś leki hormonalne, lub niesteroidowe leki przeciwzapalne?
  12. Czy istnieje związek pojawiania się obrzęku ze spożywanym przez Twoje dziecko jedzeniem?
  13. U starszych dziewcząt: czy istnieje związek z cyklem menstruacyjnym?
  14. Jeżeli u Twojego dziecka występował już wcześniej obrzęk naczynioruchowy, to czy było wówczas stosowane jakieś leczenie i jaka była odpowiedź na to leczenie?
  15. Czy w rodzinie ktoś cierpiał lub cierpi na podobne dolegliwości?

Przygotuj też swój zestaw pytań, jakie chciałbyś zadać lekarzowi. Dodatkowo na wizytę przynieś wszystkie leki, witaminy, suplementy diety, które aktualnie przyjmuje Twoje dziecko.

Po zebraniu wywiadu lekarz zbada dziecko: oglądnie dokładnie Jego skórę i miejsca, w których obrzęk się pojawiał lub jest nadal obecny; sprawdzi czy nie ma powiększonych węzłów chłonnych i narządów wewnętrznych w brzuchu (wątroby i śledziony); oceni jamę ustną; osłucha klatkę piersiową.

Możliwe, że na podstawie wywiadu i badania lekarz będzie mógł od razu ustalić przyczynę obrzęku naczynioruchowego.

Dodatkowo lekarz może zalecić wykonanie u Twojego dziecka następujących badań:

  • testów alergicznych (skórnych lub z krwi, z alergenami wziewnymi i pokarmowymi) w celu potwierdzenia alergicznej przyczyny obrzęku;
  • badań biochemicznych oceniających czynność wątroby i nerek (w celu poszukiwania przewlekłych chorób);
  • badań hormonalnych, a w szczególności oceniających czynność tarczycy;
  • stężeń białek osocza (w celu rozpoznania wrodzonego obrzęku naczynioruchowego).

Najpewniej w czasie wizyty lekarz ustali z Tobą dalsze postępowanie i pouczy Cię, co należy zrobić w razie kolejnego epizodu obrzęku naczynioruchowego oraz przepisze leki, które będzie można zastosować samodzielnie w domu w razie jego wystąpienia.

23.11.2016
Zobacz także
  • Czy z alergii mogę wyrosnąć?
  • Alergia na gluten czy atopowe zapalenie skóry?
  • Obrzęk okolicy twarzy
  • Skórna reakcja alergiczna na antybiotyk
Wybrane treści dla Ciebie
  • Ból pleców u dziecka
  • Celiakia u dzieci
  • Krztusiec (koklusz) u dziecka
  • Ostre wirusowe zapalenie wątroby u dziecka
  • Wszawica u dzieci
  • Odma opłucnowa u dzieci
  • Kamica pęcherzyka żółciowego u dzieci
  • Odwarstwienie siatkówki u dzieci
  • Choroba Kawasakiego u dzieci
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta