Prawidłowo przebiegające karmienie piersią jest procesem, który sam się reguluje i nie wymaga dodatkowych szczególnych działań.
Fot. iStock.com
Odciąganie pokarmu - kiedy odciągać pokarm matki?
Pokarm należy odciągać tylko w wyjątkowych sytuacjach, a nie po każdym karmieniu. Najczęściej jest to konieczne, gdy:
- Twoje dziecko nie przebywa bezpośrednio z Tobą (np. jest w szpitalu)
- wystąpił zastój mleka i obrzęk piersi
- Twoje dziecko nieskutecznie ssie
- laktacja jest osłabiona (masz zbyt mało pokarmu).
Każda z tych okoliczności – ze względu na odmienny charakter – wymaga nieco innej organizacji odciągania pokarmu (zobacz: Odciąganie pokarmu [film]).
Pokarm można odciągać:
- ręcznie
- za pomocą odciągacza mechanicznego – ręcznego lub elektrycznego.
Nie odciągaj pokarmu z piersi po każdym karmieniu dziecka.
Odciągaj pokarm z piersi tylko w przypadku wyraźnych wskazań. Jest to rzadko konieczne.
Odciąganie pokarmu - podstawowe zasady
Karmiąc piersią, możesz się spotkać z koniecznością odciągnięcia pokarmu w zupełnie nieprzewidzianych okolicznościach. Powinnaś więc znać podstawowe zasady postępowania.
- Przed rozpoczęciem odciągania ręcznego lub za pomocą odciągacza dokładnie umyj ręce wodą z mydłem (pamiętaj o przestrzeniach między palcami!).
- Osobisty sprzęt do odciągania pokarmu należy po każdym użyciu dokładnie umyć środkiem do mycia naczyń i spłukać pod bieżącą wodą.
- Uważaj, aby nie kichać i nie kaszleć na przedmioty, z którymi ma kontakt odciągnięty pokarm.
- Piersi wystarczy myć dokładnie raz na dobę podczas kąpieli całego ciała. Nie musisz ich myć przed każdym odciąganiem.
- Przystawiając odciągacz do piersi, zwróć uwagę, aby nie dotykać ręką jego wewnętrznych powierzchni przylegających do piersi.
Polecamy film: Odciąganie pokarmu
Odciąganie pokarmu ręką
Przystępując do odciągania ręcznego, dobrze jest dotykiem (lekkim ugniataniem) pobudzić brodawki sutkowe i wywołać samoistny wypływ pokarmu z piersi. Ręcznie możesz wyprowadzić pokarm tylko z przewodów mlecznych ułożonych pod otoczką brodawki sutkowej (tzn. ciemną skórą wokół brodawki), a nie z głębszych warstw gruczołu. W tym celu należy:
- objąć pierś od spodu, tak aby kciuk znajdował się w okolicy górnego brzegu otoczki, a palec wskazujący - jej dolnego brzegu,
- kciukiem i palcem wskazującym postaraj się najpierw dobrze wyczuć przewody z mlekiem, a następnie przez delikatne zbliżanie kciuka i palca wskazującego do siebie i do przodu próbuj wymasować pokarm z przewodów w kierunku brodawki sutkowej,
- nie odrywaj palców od skóry, tylko przesuwaj je wraz ze skórą w kierunku brodawki sutkowej,
- zmieniaj położenie palców wokół otoczki brodawki sutkowej zgodnie z ruchem wskazówek zegara, aby odszukać i opróżnić wszystkie przewody mleczne.
Nie należy zbyt intensywnie ugniatać piersi i wyciskać mleka. Pierś jest zbudowana z cienkich i delikatnych struktur, które mogą popękać i ulec zniszczeniu. Mleko wylewające się wewnątrz gruczołu może sprzyjać powstawaniu zmian zapalnych piersi.
Odciąganie ręczne jest przydatne, jeśli wystąpi nagła, niespodziewana potrzeba odciągnięcia pokarmu, albo robi się to rzadko w celu odciągnięcia niewielkiej ilości pokarmu (np. siary w pierwszych dobach karmienia). Jeżeli wiadomo, że odciąganie będzie trwało ponad tydzień lub laktacja jest osłabiona, najlepszym rozwiązaniem będzie stosowanie odciągacza elektrycznego.
Odciąganie pokarmu odciągaczem (laktatorem)
Omówione powyżej zasady dotyczą także stosowania odciągaczy mechanicznych - ręcznych lub elektrycznych. Urządzenie - jeśli jest potrzebne - można pożyczyć z wypożyczalni (koszt ok. 4 zł/dobę; części jednorazowe trzeba zakupić), które funkcjonują często na szpitalnych oddziałach położniczych lub noworodkowych, lub kupić w sklepie.
Przystawiony do piersi laktator powinien swoją tarczką dokładnie obejmować jak największą powierzchnię, a tym samym liczbę przewodów mlecznych. Skupiają się one tuż za brodawką sutkową i w obrębie 2-3 cm od niej. Tarczkę odciągacza należy przystawiać centrycznie z brodawką sutkową w samym środku, ewentualnie obejmując pierś nieco głębiej od dołu.
Najwięcej pokarmu można otrzymać, stosując latator umożliwiający jednoczesne odprowadzanie pokarmu z obydwu piersi.
Jak przygotować odciągnięty pokarm do przechowywania?
- Pokarm należy przechowywać w wygotowanych pojemnikach lub w specjalnie do tego przeznaczonych jednorazowych plastikowych torebkach (zobacz: Przygotowanie pokarmu do przechowywania [film]).
- Mleko z każdej sesji odciągania przechowuj w oddzielnych pojemnikach. Nie mieszaj mleka odciągniętego w różnym czasie!
- Pojemnik z mlekiem opisz datą i godziną zakończenia odciągania (dodatkowo także imieniem i nazwiskiem Twojego dziecka, jeśli korzystasz z lodówki lub z zamrażarki w publicznym miejscu, np. szpitalu).
- Przechowuj małe porcje (do jednorazowego wykorzystania) według zasad podanych w tabeli.
Ile można przechowywać odciągniete mleko?
Ile można przechowywać mleko matki po rozmrożeniu?
- Po rozmrożeniu pokarm należy przechowywać:
- w temperaturze pokojowej (dla dzieci donoszonych maks. przez 4 godz., a dla wcześniaków – przez 2 godz.)
- w lodówce (dla obydwu grup do 24 godz.)
Pokarmu nie wolno zamrażać ponownie. Mleko niewykorzystane w zalecanym czasie po rozmrożeniu musisz wylać.
- w temperaturze pokojowej (dla dzieci donoszonych maks. przez 4 godz., a dla wcześniaków – przez 2 godz.)
- Zamrożony pokarm rozmróź w letniej wodzie, a następnie podgrzej do temperatury około 30°C. Nie podgrzewaj go w kuchence mikrofalowej – zniszczysz zawarte w nim ważne białka.
- Mleka kobiecego nie należy gotować, ponieważ traci właściwości odżywcze i aktywność biologiczną.
Odciąganie pokarmu w pytaniach i odpowiedziach
Odciąganie pokarmu [film] »Problem z laktacją w pierwszych tygodniach »
Nawał pokarmu – jak sobie radzić? [film] »
Dokarmianie dziecka. Jaką metodą dokarmiać dziecko karmione piersią? [film] »
Karmienie piersią po cięciu cesarskim i pierwszy kontakt z dzieckiem [film] »
Obrzęk piersi – metody łagodzące objawy [film] »
Artykuł pochodzi z przewodnika dla rodziców Pierwsze 2 lata życia dziecka wydanego przez Medycynę Praktyczną, Kraków 2012