Nosicielstwo gronkowca złocistego a nefropatia IgA

Pytanie nadesłane do redakcji

Starsza córka ma 8 lat, a od 4 podejrzenie nefropatii IgA. Młodsza ma 4 lata i od marca br. obserwację w kierunku krwinkomoczu (w mikroskopie kontr.-faz. erytrocyty dysmorficzne 32%.) Od lipca młodsza co 3 tyg. choruje na anginę z czopami ropnymi, wymaz z nosa wykazał kolonizację Staphylococcus aureus – wzrost obfity. MMS szczep wrażliwy na metycylinę wytwarzający penicylinazę gronkowcową. W terapii nie stosować penicylin. W trakcie infekcji w moczu zaczęło pojawiać się białko w ilości 25 mg/dl, erytrocyty bez zmian, świeże 20 w.p.w. i wyługowane 25 w.p.w. Obecnie dziecko 2. tydzień chore, zakatarzone, kaszle, bez wykwitów na migdałach. Po 2 konsultacjach z pediatrami i wizytą u laryngologazalecono wykonanie wymazu z gardła i RTG zatok. Dziecko nadal pozostaje bez leczenia. Obecnie nie mam możliwości konsultacji z nefrologiem. (W moim mieście nie ma żadnego, a z chorym maluchem nie wybiorę się w dłuższą podróż). W związku z tym proszę o opinię i pomoc. Czy należy zastosować antybiotyk, jeśli tak, to jaki. I jaki wpływ na nerki będzie miał gronkowiec? Czy możliwe jest, że dziecko nie cierpi na przewlekłą chorobę nerek (która dopiero ponoć ma się rozwinąć), a taki obraz kliniczny wywołał gronkowiec?

Odpowiedział

dr n. med. Ernest Kuchar
Klinika Pediatrii i Chorób Zakaźnych
Akademia Medyczna we Wrocławiu

Nefropatia IgA (IgAN) lub choroba Bergera (MIM 161950) jest stosunkowo łagodnym pierwotnym kłębuszkowym zapaleniem nerek, charakteryzującym się nawracającymi epizodami krwiomoczu, które zazwyczaj występują w czasie ostrych zakażeń górnych dróg oddechowych lub innych infekcji.

Nosicielstwo, czyli kolonizacja bakteryjna nie jest ostrym zakażeniem górnych dróg oddechowych. W bazie Pubmed nie znalazłem ani jednej pracy, która wskazywałaby na związek nosicielstwa gronkowca z nefropatią IgA, czyli gronkowiec jest dla Pani dzieci nieszkodliwy. Miejsca takie jak gardło, nos, ucho zewnętrzne czy skóra zawsze są skolonizowane przez bakterie. Nosicielstwo gronkowca złocistego jest częste. Szacuje się, że 10–30% zdrowych ludzi i do 90% personelu szpitalnego stale lub okresowo jest nosicielami tych bakterii bez wystąpienia objawów chorobowych. Nosicielstwo dotyczy najczęściej błony śluzowej przedsionka jamy nosowej, może również występować przejściowo na skórze, w gardle oraz w drogach rodnych u kobiet. Córka prawdopodobnie przyniosła gronkowca ze szpitala lub jej nosicielstwo jest ceną płaconą za leczenie antybiotykiem wcześniejszej infekcji – gdyż głównymi czynnikami ryzyka nosicielstwa jest kontakt z ochroną zdrowia i antybiotyki. Z kolei uważa się, że witamina D ma nosicielstwo zmniejszać.

Ważne, żeby Pani wiedziała, że gronkowce nie wywołują ani anginy, ani zakażeń górnych dróg oddechowych – nie potrafią. Przyczyną ponad 90% zakażeń górnych dróg oddechowych są wirusy, głównie rynowirusy i koronawirusy. Kaszel i katar nie są objawem zakażenia gronkowcem tylko wirusami. Wirusy oczywiście nie wyrosną w posiewie, a badań wirusologicznych Pani nie wykonywała. Z tego względu przydatność posiewu bakteriologicznego z gardła w diagnostyce zakażeń układu oddechowego jest bardzo niewielka.

Nosicielstwa gronkowca generalnie się nie leczy. Ustępuje samoistnie. Naturalna flora wyprze z czasem gronkowce, jeśli Pani jej na to pozwoli. Leczenie antybiotykiem zwykle tylko opóźnia ten proces, bo bardziej szkodzi prawidłowej florze bakteryjnej niż opornym na antybiotyki gronkowcom. Wyjątkiem są pracownicy ochrony zdrowia – tu stosuje się zwykle Bactroban maść do nosa i ewentualnie takie leczenie można rozważyć. Proszę o kontakt z Pani lekarzem.

Podsumowując, gronkowiec w gardle nie szkodzi na nerki, antybiotyk natomiast zaburza naturalną florę i może być nieobojętny dla nerek.