Pytanie nadesłane do redakcji
Mam nietypowe pytanie: moja córka ma 14 lat i zauważyliśmy, że podczas spożywania posiłków samoistnie przymyka prawe oko, a lewym okiem mruga. Zwrócić się z tym problemem do okulisty czy neurologa?
Odpowiedziała
dr med. Grażyna Zwolińska
Specjalista neurolog
Większość mięśni mimicznych twarzy unerwia nerw twarzowy (VII nerw czaszkowy). Nerw ten pobudza mięsień okrężny oka, który powoduje mocne zaciskanie powiek, wywołuje marszczenie czoła, szczerzenie zębów, gwizdanie, nadęcia policzka, uśmiech, napięcie mięśnia szerokiego szyi. Nerw twarzowy jest także odpowiedzialny za odruch mrugania. Natomiast trzecia gałązka nerwu trójdzielnego, jego część ruchowa (V nerw czaszkowy) unerwia mięśnie wykonujące ruchy żucia. Nerwy okoruchowy (III nerw czaszkowy) unerwia mięsień dźwigacz powieki oraz większość mięśni wykonujących ruchów gałek ocznych w poziomie i pionie, nerw bloczkowy (IV nerw czaszkowy) powoduje ruch gałki ocznej do dołu, nerw odwodzący (VI nerw czaszkowy) ruch do boku.
Niekiedy może dojść do nieprawidłowego wrastania włókien nerwowych i pojawiania się współruchów mięśni twarzy, które polegają na nieprawidłowych pobudzeniach podczas skurczu mięśni powodujących ruch w innej części twarzy (np. ruchy żucia powoduje „odległe” ruchy powiekami). Najbardziej znany jest współruch żuchwowo-powiekowy (zespół Marcusa Gunna), występujący u osób z wrodzoną opadniętą powieką, która unosi się podczas ruchów żuchwą. Etiologia tego zespołu jest niewyjaśniona, najprawdopobniej w tych przypadkach istotą współruchu jest nieprawidłowe czynnościowe połączenie w ośrodkowym układzie, w tym przypadku pomiędzy ruchową częścią nerwu trójdzielnego i nerwem okoruchowym. Innym obserwowanym współruchem występującym po obwodowym uszkodzeniu nerwu twarzowego, kiedy dochodzi do nieprawidłowej regeneracji włókien tego nerwu i tzw. objawu krokodylich łez, kiedy podczas jedzenia po stronie uszkodzonego nerwu dochodzi do łzawienia z oka.
Badanie neurologiczne oraz obserwacja współruchu wykonana przez neurologa może doprowadzić do wyjaśnienia, które z wyżej opisanych nerwów czaszkowych są odpowiedzialne za współruch i jaka jest tego przyczyna.