Pytanie nadesłane do redakcji
Które warzywa i owoce wprowadzać niemowlęciu z atopowym zapaleniem skóry?
Odpowiedziała
dr n. med. Grażyna Durska
Zakład Medycyny Rodzinnej
Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie
Poradnia Alergologiczna „Podgórna” w Szczecinie
Jedynie w 34% atopowego zapalenia skóry za wywoływanie zmian chorobowych odpowiedzialne są alergeny pokarmowe, dlatego też nie ma jednoznacznych wytycznych dotyczących stosowania diety eliminacyjnej.
Do najsilniejszych alergenów pokarmowych należą alergeny białka mleka krowiego, jaja kurzego oraz mąki pszennej. Inne pokarmy uczulają niemowlęta znacznie rzadziej. Do najczęściej uczulających produktów pochodzenia roślinnego należą: soja, seler, owoce cytrusowe, pomidory, truskawki, poziomki, maliny, rumianek.
Rozszerzanie diety powinno być bardzo rozważne. Najczęściej zaleca się podawanie nowych produktów w odstępach kilkudniowych, ułatwia to obserwację stanu zdrowia dziecka. W przypadku nasilenia zmian skórnych lub wystąpienia innych objawów (np. zmiany konsystencji stolca, kaszlu, świszczącego oddechu) powinno się wycofać z diety „podejrzany produkt”.
Po okresie 10-14-dniowej eliminacji przeprowadza się próbę prowokacji. Dwukrotne wystąpienie zmian skórnych lub innych objawów klinicznych w okresie spożywania przez dziecko danego produktu i ich ustępowanie w czasie diety eliminacyjnej z dużym prawdopodobieństwem wskazuje na alergię.
Zazwyczaj zaleca się wówczas przedłużenie diety eliminacyjnej na 3-6 miesięcy, czasami na rok. W przypadku większości dzieci eliminacja uczulającego pokarmu prowadzi do wytworzenia tolerancji immunologicznej.
Rozważnie zastosowana, zbilansowana dieta eliminacyjna nie powinna prowadzić do niedoborów pokarmowych.
Do najważniejszych metod profilaktycznych należy karmienie naturalne co najmniej przez 4-6 miesięcy. W nielicznych pracach naukowych wykazano ochronny wpływ podawania niemowlęciu probiotyku - Lactobacillus rhamnosus GG. W innych badaniach nie wykazano korzyści zdrowotnych z tego typu profilaktyki.
Występowaniu zaostrzeń zmian skórnych zapobiega częste nawilżanie skóry emolientami, stosowanie delikatnych proszków do prania, nieprzegrzewanie dziecka, unikanie narażenia na bierne palenie.
Piśmiennictwo:
Gliński W., Kruszewski J. (red.): Atopowe zapalenie skóry u dzieci i dorosłych. Stanowisko Panelu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Alergologicznego. Medycyna Praktyczna 2012.Kurzawa R., Dworak-Szumlińska B., Milanowski J.: Zasady praktycznego postępowania leczniczego w atopowym zapaleniu skóry (AZS) u dzieci. Acta Pneumonologica et Allergologica Pediatria. 2007; 10: 3-4, 8-11.
Nowicki R.: Co nowego w leczeniu atopowego zapalenia skóry? Postępy dermatologii i alergologii. 2009; XXVI, 5: 344-346.
Kowalewski C.: Znaczenie bariery naskórkowej w chorobach alergicznych. Postępy dermatologii i alergologii. 2009; XXVI, 5: 342-343.