Pytanie nadesłane do redakcji
Przeczytałam, że u dziewcząt pierwsze cechy dojrzewania pojawiają się najpóźniej w wieku 13 lat. Ja mam 14 i nic. Nie rosną mi piersi. Nawet moi rówieśnicy się ze mnie śmieją. Moje rówieśniczki mają już znaczne piersi i już dawno miały pierwszą miesiączkę. Wiem, że każde dziecko dojrzewa w swoim czasie. Ważę 37 kg i mam 160 cm wzrostu. Czy to, że nie rosną mi piersi i nie mam miesiączki może być spowodowane tym, że ważę tak mało?
Odpowiedziała
dr n. med. Ewa Krajewska-Siuda
endokrynolog, pediatra
Poradnia Endokrynologiczna
Centrum Medyczne Enel-Med
Centrum Leczenia Chorób Serca i Naczyń Unicardia
O opóźnionym dojrzewaniu mówimy, jeżeli jego pierwsze objawy nie występują u dziewcząt po 13. roku życia. Rozpoznanie pierwotnego braku miesiączki można postawić, gdy menarche nie wystąpi do 16. roku życia.
Możemy spodziewać się opóźnionego dojrzewania płciowego, jeżeli:
- takowe występowało u jednego z rodziców,
- w wywiadzie występują choroby przewlekłe (celiakia, mukowiscydoza, choroby nerek i serca, nowotwory itp.)
- dziecko długotrwale przyjmowało/-je glikokortykosteroidy
- systematycznie wykonuje nadmierny trening fizyczny połączony z restrykcjami kalorycznymi (sportowcy, tancerki)
- przestrzega restrykcyjnej, niedoborowej diety.
Odpowiedni stan odżywienia organizmu i wystarczające zapasy energetyczne są niezbędne do pojawienia się i utrzymania cyklu rozrodczego dziewczyny. Osiągnięcie krytycznej masy ciała i tkanki tłuszczowej jest konieczne do rozpoczęcia procesu dojrzewania płciowego. Należy zaznaczyć, że masa ciała u dziewcząt jest znacznie lepszym wskaźnikiem rozpoczęcia dojrzewania płciowego aniżeli wiek.
Twoje BMI wynosi 14,4 jest poniżej 3 percentyla masy ciała należnej do wzrostu, spełniasz więc kryteria skrajnej niedowagi, czy wręcz wygłodzenia. Jest to objaw bardzo niepokojący i bezwzględnie wymagasz pilnej konsultacji lekarskiej. Minimalna masa ciała jaką powinna mieć 14-letnia dziewczyna przy wzroście 160 cm to ok. 43 kg. Póki nie zbliżysz się do tej masy ciała Twój organizm pracuje w trybie oszczędzania, a nie dalszego rozwoju, w tym płciowego.
Piśmiennictwo:
Frisch R.E., McArther J.W.: Menstrual cycles: fatness as a determinant of minimum weight for height necessary for their maintenance or onset. Science 1974; 185: 949-951.Hochberg Z. (red.): Practical Algorythms in Pediatric. Karger, 1999.
Małecka-Tendera E., Krajewska-Siuda E.: Diagnostyka i terapia konstytucjonalnie opóźnionego wzrastania i dojrzewania. Klin. Pediatr. 2005; 2: 222-226.