Objawy nadwrażliwości pokarmowej na jajko kurze

Pytanie nadesłane do redakcji

Moje dziecko skończyło już 11 miesięcy, córka je obiady ze słoiczka i gotowane przeze mnie. W składnikach obiadów pojawiało się już białko jaja w proszku, na co organizm córki nie reagował w jakikolwiek nieprawidłowy sposób. Jednak, gdy dzisiaj rano zrobiłam córce jajecznicę (po raz pierwszy zdecydowałam się dać jej jajko w innej postaci, niż to co spotyka się w składnikach słoiczków) po zjedzeniu połowy na jej twarzy pojawiły się czerwone plamy, oprócz tego kichała i dostała kataru. Czy to jednoznacznie wskazuje na alergię na jajka? Po jakim czasie mogłabym spróbować znów je córce podać? Czy może powinnam spróbować w najbliższym czasie ponownie, lecz ograniczając ilość białka i stopniowo ją zwiększać? Co w takim razie z tym białkiem jaja w proszku już podawanym? A może mógł mieć na tę sytuację wpływ inny czynnik? Sposób przygotowania? Jajecznicę zrobiłam zwyczajnie na patelni, lecz nie z masłem, a z margaryną (gdy córka je z nią chleb - nic jej nie dolega). Bardzo proszę o odpowiedź, ponieważ czuję się zagubiona, córka do tej pory nie przejawiała żadnych skłonności do jakichkolwiek alergii pokarmowych, bardzo mnie zszokowała ta sytuacja. Nie wiem, jak mam zabrać się za ten problem? Pozdrawiam i z niecierpliwością czekam na odpowiedź.

Odpowiedziała

dr n. med. Grażyna Durska
Zakład Medycyny Rodzinnej
Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie
Poradnia alergologiczna „Podgórna” w Szczecinie

Reakcje, które Pani opisała mogą być objawami nadwrażliwości pokarmowej. Szybki początek wystąpienia objawów (w trakcie spożywania jajecznicy) sugeruje alergię natychmiastową (IgE-zależną).

Objawy kliniczne charakterystyczne dla tego typu reakcji z nadwrażliwości mogą dotyczyć różnych narządów:

• Skóra - rumień, wykwity o charakterze bąbla pokrzywkowego, świąd skóry
• Przewód pokarmowy - bóle brzucha, wymioty, biegunka
• Układ oddechowy - wodnista wydzielina z nosa, obrzęk błony śluzowej nosa, salwy kichania, świąd nosa, kaszel, świszczący oddech, uczucie braku powietrza i utrudniony oddech
• Narząd wzroku - zaczerwienienie spojówek, łzawienie, swędzenie oczu,
• Ośrodkowy układ nerwowy - pobudzenie, niepokój
• Układ krążenia - spadek ciśnienia krwi, początkowo przyspieszony rytm serca, zatrzymanie krążenia.

Nasilenie objawów może być bardzo różne od niewielkich dolegliwości do zmian zagrażających życiu.

Białko jaja kurzego obok mleka krowiego należy do najczęstszych alergenów pokarmowych. Objawy alergii związane z uczuleniem na ten alergen występują u około 0,5% dzieci. U większości po zastosowaniu diety eliminacyjnej dochodzi do wytworzenia tolerancji immunologicznej.

Do zdefiniowanych alergenów występujących w białku jaja kurzego należą owoalbumina, owomukoid, owotransferyna, lizozym, uczulają one znacznie częściej niż alergeny żółtka. Główne alergeny żółtka jaja kurzego to witelina, liwetyna i apowitelina.

Wystąpienie objawów klinicznych sugerujących nadwrażliwość alergiczną o charakterze natychmiastowym jest wskazaniem do przeprowadzenia diagnostyki alergologicznej. Najczęściej badania rozpoczyna się od wykonania testów punktowych z alergenami jajka kurzego (komercyjnymi i natywnymi) oraz od oznaczenia stężenia swoistych przeciwciał IgE. Najbardziej wartościowym badaniem byłoby przeprowadzenie próby prowokacji pokarmowej z jajkiem. W celu zwiększenia bezpieczeństwa badanie powinno być przeprowadzone w warunkach hospitalizacji, ewentualnie w poradni alergologicznej.

Do momentu wyjaśnienia przyczyny objawów dziecko nie powinno spożywać jajek (również innych ptaków, np. przepiórczych).

Dlaczego objawy wystąpiły dopiero po zjedzeniu jajecznicy, a nie było ich po poprzednio spożywanym jajku sproszkowanym? Przyczyny można upatrywać w technice obróbki termicznej jajka bądź w stopniowym rozwoju uczulenia. Obecnie nie można również wykluczyć innych przyczyn, niezwiązanych z uczuleniem na jajo.

Abstrahując od problemu uczulenia, niemowlęta i małe dzieci nie powinny spożywać pokarmów smażonych. Przy braku objawów alergii jajko można podawać w formie gotowanej, „ścinanej” na parze lub jajecznicę przygotowaną po wiedeńsku (jajko „wbite” do naczynia odpornego na działanie wysokich temperatur należy wstawić do naczynia z gotującą się wodą). Do smarowania pieczywa przeznaczonego do spożycia przez małe dzieci zaleca się masło, chociaż margaryna nie jest przeciwwskazana.