Upadek z wysokości najczęściej dotyczy dzieci do lat 5; szczególnie chłopców mieszkających w miastach o wysokiej zabudowie wielorodzinnej, głównie w okresie wakacyjnym. Czynnikami sprzyjającymi są: niewystarczający nadzór, popsute balustrady i chęć poznania (typowa dla tej grupy wiekowej).
Fot. freeimages.com / Sebastian Danon
Obrażenia odniesione w wyniku upadku z wysokości zależą od trzech czynników: wysokości, z jakiej spadło dziecko, części ciała, którą uderzyło o podłoże oraz rodzaju powierzchni, na którą upadło. Przy upadkach z wysokości dzieci najczęściej doznają urazów głowy, gdyż głowa jest najcięższą częścią ciała dziecka i zazwyczaj uderza pierwsza. Poważne obrażenia są rzadkością przy upadkach z wysokości poniżej 70 cm. Urazy kręgosłupa szyjnego nie należą do częstych przed wiekiem młodzieńczym. Dzieci w wieku szkolnym mają bardzo sprężyste klatki piersiowe, dlatego w tej grupie wiekowej rzadko stwierdza się złamania żeber, ale nie wyklucza to uszkodzeń w obrębie narządów wewnętrznych klatki piersiowej (głównie płuca).
Postępowanie
Na początku należy ocenić czy miejsce zdarzenia jest bezpieczne, zwracając uwagę też czy inne osoby nie są zagrożone upadkiem z wysokości.
Następnie należy wezwać pomoc, dzwoniąc pod numer alarmowy 112. Jeśli posiadamy, należy założyć rękawiczki. Do poszkodowanego podchodzimy w taki sposób, aby cały czas być widocznym (ograniczy to ruchy głową) i przystępujemy do oceny dziecka. Ocena ta nie odbiega od schematu opisanego w części dotyczącej utraty przytomności. Ważnym, dodatkowym elementem jest zabezpieczenie ewentualnego krwawienia zewnętrznego. Jeśli to konieczne, należy delikatnie ucisnąć krwawiące miejsce ,tak, aby zahamować krwawienie. Należy co jakiś czas sprawdzać, czy wywierany ucisk jest wystarczający. W przypadku uszkodzenia kończyny, uniesienie jej może zmniejszyć lub zatrzymać krwawienie.
Jeżeli poszkodowany jest przytomny – nie pozwalamy mu na poruszanie się, a zwłaszcza wstawanie. Należy opanować lęk i niepokój dziecka, ponieważ strach i płacz zwiększają zapotrzebowanie na tlen. Dziecka nieprzytomnego nie podnosimy, nie przenosimy, chyba że pozostanie w miejscu, w którym się znajduje, zagraża jego bezpieczeństwu. Staramy się ograniczyć ruchomość szyi dziecka. W trakcie oczekiwania na zespół ratownictwa medycznego należy okresowo oceniać stan poszkodowanego. U dzieci po urazach mogą wystąpić nudności i wymioty – należy być na to przygotowanym.
Dalsze postępowanie
Po przybyciu na miejsce zespół ratownictwa medycznego zapewni stabilizację kręgosłupa szyjnego, przeprowadzi ocenę stanu świadomości, oddechu, krążenia oraz badanie mające na celu wykrycie obrażeń zagrażających życiu, podejmie decyzję o ewentualnej tlenoterapii i zabezpieczeniu dróg oddechowych, a także założy kołnierz szyjny (lub zastosuje inne metody stabilizujące szyjny odcinek kręgosłupa). Dziecko zostanie unieruchomione w specjalistycznym sprzęcie. W zależności od stwierdzonych urazów konieczne mogą być inne interwencje w miejscu zdarzenia lub w czasie przewozu dziecka do szpitala. Należy dążyć do tego, aby opiekun mógł jechać wraz z dzieckiem, z uwagi na jego komfort psychiczny i poczucie bezpieczeństwa. W szpitalu po zbadaniu dziecka, przeprowadzeniu diagnostyki i wykonaniu działań stabilizujących stan pacjenta, zostanie podjęta decyzja o dalszym postępowaniu.
