Noworodek widzi od urodzenia, ale początkowo bardzo nieostro. Świat poznaje głównie poprzez kontakt ze skórą – reaguje na ciepło, zimno i dotyk.
Do 11.—12. miesiąca życia, kiedy prawie 80% dzieci widzi już podobnie jak osoby dorosłe, rozwój funkcji widzenia przechodzi wiele ważnych etapów.
- W 1. miesiącu życia noworodek stopniowo zaczyna zwracać uwagę na źródło światła i odwracać głowę w jego kierunku
- Około 6. tygodnia niemowlę dostrzega przedmioty ustawione na wprost jego oczu, a pod koniec 2. miesiąca życia zaczyna wodzić za nimi oczyma – początkowo w małym zakresie, a pod koniec 3. miesiąca już w niemal pełnym; w pierwszych 3 miesiącach życia u zdrowego niemowlęcia mogą się okresowo pojawiać zmienne zaburzenia równoległego ustawienia oczu (zezowa nieraz jednym, raz drugim okiem), zwłaszcza podczas prób patrzenia na przedmioty
- Około 6.—8. tygodnia dziecko zaczyna rozpoznawać rodziców i bliskie osoby – nawiązuje z nimi kontakt wzrokowy, reaguje na ich widok uśmiechem lub machaniem rączkami
- Od 3. miesiąca życia zdrowe niemowlę wyraźnie dokonuje wyboru, na co chce patrzeć – bardzo interesuje się prostymi biało-czarnymi figurami geometrycznymi (zainteresowanie kolorowymi zabawkami pojawia się później), poruszającymi się przedmiotami, twarzami osób, z którymi przebywa, oraz ich poruszającymi się podczas mówienia wargami; w tym samym okresie zaczyna także oglądać swoje rączki, interesuje je szczególnie ich ruch – zbliża i oddala je od oczu; jest to bardzo ważny etap w rozwoju widzenia i uświadomieniu sobie przestrzeni
- W 3.—6. miesiącu życia niemowlę zaczyna wyciągać rączki w kierunku wiszących przedmiotów, a następnie je chwyta – początkowo bardzo niezgrabnie, czasem po kilku próbach; to również istotny etap rozwoju widzenia przestrzennego; niemowlę, które widzi prawidłowo, sięga po przedmiot zakrzywionym ruchem rączki (po łuku), a nie na wprost
- Około 6. miesiąca życia dziecko zaczyna odróżniać osoby bliskie od nieznanych, a od 7.—9. miesiąca wykazuje nieufność w stosunku do osób obcych i może reagować płaczem na nieobecność mamy (tzw. lęk separacyjny)
- W 7.—10. miesiącu życia niemowlę potrzebuje coraz to nowych kolorowych przedmiotów, gdyż szybko przenosi uwagę z jednego obiektu na drugi – uczy się je chwytać i wykazuje zainteresowanie zabawkami będącymi w ruchu lub oddalonymi o kilka metrów; w ten sposób ćwiczy sprawne widzenie na odległość; ponadto zaczyna się interesować obrazkami w książkach i dostrzegać nawet bardzo małe przedmioty, np. okruszki
- W wieku 10—12 miesięcy niemowlę dokładnie zna twarze osób i potrafi odróżnić ich emocje (radość, smutek, złość, strach).
Wzrok jest podstawowym narządem zmysłu człowieka, a sprawne widzenie jest niezmiernie ważne dla prawidłowego rozwoju dziecka. Dziecko uczy się komunikować z innymi osobami, obserwując ich zachowania, wyraz twarzy i ruchy podczas rozmowy, zabawy oraz codziennych czynności, a następnie stara się je naśladować.
Zgłoś się do lekarza, jeśli zauważysz, że Twoje dziecko:
- w 3. miesiącu życia nie nawiązuje z rodzicami kontaktu wzrokowego i nie reaguje na ich widok uśmiechem lub machaniem rączkami
- stale zezuje lub po ukończeniu 3. miesiąca życia utrzymuje się u niego jakikolwiek zez (nawet przemijający)
- ma niesymetryczne gałki oczne
- ma żółty lub żółtobiały odblask źrenicy
- ma nierówne lub poszerzone źrenice
- sięga i chwyta przedmioty na wprost, a nie po łuku, i/lub zbliża je tylko do jednego oka.
Objawy te mogą, choć nie muszą świadczyć o nieprawidłowym widzeniu. Wątpliwości powinien rozstrzygnąć lekarz. Pomoże on także zdecydować, czy konieczne jest zbadanie dziecka przez okulistę.
