Komisja Europejska (KE) apeluje o ściślejszą współpracę Unii Europejskiej (UE) dotyczącą chorób, którym można zapobiegać poprzez szczepienia. W tym celu wyda zestaw zaleceń dotyczących tego, jak kraje UE mogą zacieśnić współpracę dotyczącą zwalczania tych chorób. Jest to odpowiedź na wyrażone w orędziu o stanie Unii w 2017 roku wezwanie przewodniczącego Jeana-Claude'a Junckera do działania w celu zwiększenia odsetka osób objętych szczepieniami oraz zapewnienia, aby wszyscy obywatele UE mieli dostęp do szczepień.
Komisarz do spraw zdrowia i bezpieczeństwa żywności Vytenis Andriukaitis przypomniał, że szczepienia, wynalezione już w XX wieku, wciąż są jedną z najbardziej skutecznych i efektywnych kosztowo metod stosowanych w dziedzinie zdrowia publicznego.
– Gdy widzę, jak dzieci umierają, bo nie mogły skorzystać ze szczepień, zabrakło dla nich szczepionki bądź też ich rodzice odmówili zgody na ich szczepienie, przygnębia mnie to jako lekarza. Choroby zakaźne nie zatrzymują się na granicach państw. Zmniejszenie wyszczepialności w jednym państwie członkowskim zagraża zdrowiu i bezpieczeństwu obywateli w całej UE. Zatem współpraca w tej dziedzinie leży w interesie nas wszystkich. Chrońcie swoje dzieci, szczepcie je! – zaapelował Vytenis Andriukaitis.
Dzięki szczepieniom ochronnym można co roku ocalić od 1 do 3 milionów osób na świecie. Według World Health Organization (WHO) w ciągu najbliższych dziesięciu lat szczepionki uratują życie 25 milionom osób. Jednak European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC) wskazują, że z powodu zmniejszającej się wyszczepialności w kilku krajach UE obserwuje się ogniska epidemiczne odry, zwiększa się zapadalność również na inne choroby, którym można zapobiegać poprzez szczepienia. W UE nadal obserwuje się zgony wśród dzieci i dorosłych z powodu tych chorób.
Wniosek KE skupia się na trzech głównych filarach: 1) zwalczaniu zjawiska uchylania się od szczepień oraz zwiększenia odsetka osób objętych szczepieniami, 2) wdrożeniu zrównoważonej polityki dotyczącej szczepień w UE, 3) koordynacji tych działań na szczeblu UE i wkładzie w ochronę zdrowia na świecie.
We wniosku wyszczególniono 20 działań, w tym:
- opracowanie i wdrożenie do 2020 roku krajowych lub regionalnych planów dotyczących realizacji szczepień, w których zakłada się m.in. osiągnięcie co najmniej 95% wyszczepialności przeciwko odrze;
- wprowadzenie rutynowych kontroli statusu szczepienia i ułatwienie dostępu do szczepień (możliwość zaszczepienia się w różnym wieku, np. w szkołach czy w miejscu pracy);
- zaproponowanie wspólnej karty szczepień w formie elektronicznej, która miałaby zastosowanie transgraniczne;
- przygotowanie do 2019 roku europejskiego portalu informacyjnego na temat szczepień, który zapewni dostępne online do obiektywnych, przejrzystych i aktualnych danych naukowych na temat korzyści ze szczepień oraz ich bezpieczeństwa;
- stworzenie wirtualnej hurtowni, w której gromadzone będą dane dotyczące zapasów szczepionek i zapotrzebowania na nie w UE, co pozwoli na wymianę informacji pomiędzy krajami na ten temat;
- zapewnienie wszystkim pracownikom opieki zdrowotnej niezbędnego przeszkolenia w zakresie szczepień ochronnych, w tym dotyczącego reagowania na przypadki uchylania się od szczepień;
- powołanie koalicji na rzecz szczepień, która będzie zrzeszać europejskie stowarzyszenia pracowników opieki zdrowotnej oraz stowarzyszenia studenckie zajmujące się tą kwestią; koalicja ta będzie zobowiązana do dokładnego informowania opinii publicznej o szczepieniach, zwalczania mitów na ich temat oraz wymiany najlepszych praktyk w tym zakresie.
Wniosek KE będzie omawiany przez Radę i ma zostać przyjęty przed końcem 2018 roku oraz natychmiast wejść w życie. Komisja będzie następnie co trzy lata składać sprawozdanie z postępów w realizacji zalecenia, a także co trzy lata będzie sporządzać sprawozdanie o poziomie zaufania do szczepień w UE.
W orędziu o stanie Unii w 2017 roku przewodniczący Jean-Claude Juncker zauważył: – W UE, w której wszyscy są równi, nie może być obywateli drugiej kategorii. Nie możemy zaakceptować tego, że w 2017 roku dzieci wciąż umierają na choroby, które w Europie powinny były dawno zostać wyeliminowane. (...) Tu nie ma „jeżeli", nie ma „ale” (...). W Europie nikt nie powinien umierać z przyczyn, którym można zapobiec – zauważył Jean-Claude Juncker.
Zalecenia Komisji dotyczące chorób, którym można zapobiegać poprzez szczepienia opierają się na szeregu już istniejących strategii i projektów UE w dziedzinie szczepień, m.in. na: zaleceniu Rady w sprawie szczepień przeciwko grypie sezonowej z 2009 roku, umowie dotyczącej wspólnego udzielania zamówień ustanowionej decyzją w sprawie poważnych transgranicznych zagrożeń zdrowia (1082/2013/UE).
